Oʻzbekiston Respublikasidagi iqtisodiy, Ijtimoiy-siyosiy voqealarga doir maʼlumotlar

Xususiylashtirish borasidagi vazifalar belgilandi


Prezident Shavkat Mirziyoyev 24-mart kuni davlat mulkini xususiylashtirish ishlarining ijrosi va bu borada joriy yilgi rejalar muhokamasi yuzasidan yigʻilish oʻtkazdi.
Xususiylashtirish – iqtisodiyotda davlat ishtirokini kamaytirib, mulkdorlar koʻpayishiga yoʻl ochadi. Shu maqsadda yurtimizda bu sohada katta ishlar amalga oshirilmoqda. Jumladan, oʻtgan oʻn yilda 1,2 trillion soʻmlik davlat aktivlari sotilgan boʻlsa, 2022-yilning oʻzida bu koʻrsatkich 11,3 trillion soʻmga yetdi. Yaʼni, soʻnggi bir yilda oʻn yil davomida qilingan ishlardan 10 karra koʻp natijaga erishildi.
Xususiylashgan mulklar samaradorligi ham oshmoqda. Misol uchun, uzoq yillar ishlamagan Andijon tajriba sinov zavodi negizida 18 million dollar investitsiya hisobiga toʻqimachilik korxonasi tashkil etilib, mingta ish oʻrni yaratilgan, 40 million dollarlik mahsulot eksport qilingan. Qoʻqon superfosfat zavodini xorijiy investor olib, 40 million dollar investitsiya kiritgan, ishlab chiqarish hajmini 4 baravarga oshirgan. “Ipoteka bank” 324 million dollarga va “Koka-kola” kompaniyasidagi davlat ulushi 252 million dollarga sotilgani ham oxirgi yillardagi eng yirik bitimlar boʻldi.
Bu boradagi ishlar hamma joyda ham bir maromda ketmayapti. Masalan, Toshkent viloyatida 112 ta obyekt sotilib, ularning negizida 150 ta tadbirkorlik subyekti va mingdan ziyod yangi ish oʻrni paydo boʻlgan. Lekin Qoraqalpogʻiston Respublikasi, Qashqadaryo, Namangan, Surxondaryo va Sirdaryoda oʻtgan yili savdoga chiqarilgan mulklarning 30 foizi ham sotilmagan. Tarmoqlar kesimida aytganda, “Oʻzdonmahsulot” aksiyadorlik kompaniyasi tarkibidagi mulklarning xususiylashtirilishi sust.
Umuman, joriy yil boshida 30 mingdan ortiq davlat obyektida oʻtkazilgan xatlov bu borada ishlar hali koʻpligini koʻrsatgan.
Shu bois bugun davlatimiz rahbarining qarori bilan xususiylashtirish dasturi tasdiqlandi. Unda uchta yoʻnalishda – aksiya, koʻchmas mulk va IPO boʻyicha xususiylashtirish rejalari belgilangan.
Birinchidan, 1 mingta korxonadagi davlat aksiya paketlari sotuvga chiqariladi.
Ikkinchidan, 1 mingta koʻchmas mulk obyektlari ommaviy savdolarga qoʻyiladi. Ularda 600 gektar yer va 1 million kvadrat metrli bino-inshootlar mavjud. Eng muhimi, infratuzilma bilan taʼminlangan va aholi punktlariga yaqin.
Ushbu obyektlarni sotishni tezlashtirish uchun mulklarni sotishga tayyorlash muddati hozirgi 80 kundan 48 kunga qisqartiriladi. 2 ming kvadrat metrgacha boʻlgan obyektlarni tadbirkorlarning murojaati asosida toʻgʻridan-toʻgʻri savdoga chiqarishga ruxsat beriladi.
Uchinchidan, 40 ta yirik korxona va banklardagi davlat ulushi “xalqchil IPO” orqali sotiladi. Jumladan, ilk bor Navoiy va Olmaliq kombinatlari, Metallurgiya kombinati, “Uztelecom”, Milliy bank, Sanoat qurilish bank kabi yirik korxonalarning oʻrtacha 2 foiz aksiyalari aholiga taklif etiladi. Bunda aholiga aksiyalarni toʻgʻridan-toʻgʻri sotib olish imkoniyati yaratiladi. Aksiyalari sotilgan korxonalar besh yil davomida sof foydasining kamida 30 foizi dividend toʻlashga yoʻnaltiradi.