O‘zbekiston Respublikasining bojxona chegarasidan tovarlar olib o‘tilayotganda bojxona organlari tomonidan undiriladigan to‘lov

8.2. BOJXONA BAHOSI VA UNI ANIQLASH USULLARI.
Bojxona qiymati - bojxona to‘lovlarini hisoblab chiqarish maqsadida foydalaniladigan tovar qiymatidir. Bojxona qiymati o‘tkaziladigan bojxona rasmiylashtiruvi vaqtida bojxona organiga deklarant tomonidan belgilangan tartibda deklaratsiyaga kiritiladi. Bojxona qiymatini aniqlash to‘g‘ri va hujjatlar bilan tasdiqlangan ma’lumotlarga asoslanishi lozim. Bojxona qiymatini belgilashda deklarant quyidagi huquqlarga ega bo‘ladi:
Ø bojxona organiga taqdim etilgan, bojxona qiymatini belgilovchi hujjatlar to‘g‘riligini isbotlash;
Ø e’lon qilingan bojxona qiymatiga aniqlik kiritish zaruriyati vujudga kelganida, bojxona organining ruxsati bilan o‘zi deklaratsiya bergan tovardan garov qo‘yib yoki vakil bankning kafolati ostida yoki bojxona organining chiqargan tovarning bojxona bahosiga muvofiq bojxona to‘lovlarini to‘lab foydalanish;
Ø  bojxona qiymatini aniqlash xususida bojxona organi chiqargan qaror ustidan belgilangan tartibda shikoyat qilish;
Deklarant quyidagilarni amalga oshirishi shart:
Ø  bojxona organi bojxona qiymatini e’lon qilish;
Ø bojxona organining talabiga binoan bojxona qiymatini belgilashga doir ma’lumotlarni taqdim qilish.
Deklarant tomonidan e’lon qilingan tovarning bojxona qiymatiga aniqlik kiritilishi yoki bojxona organiga qo‘shimcha axborot berilishi munosabati bilan yuzaga kelgan xarajatlarni deklarant to‘laydi. Tovarning bojxona bahosini aniqlash munosabati bilan uni bojxonada rasmiylashtirish muddatining uzayishidan deklarant bojni to‘lash muddatini amalda kechiktirish uchun foydalanishi mumkin emas.
O‘z navbatida tovarning bojxona bahosi ustidan nazoratni amalga oshirishda bojxona organi quyidagi huquqlarga ega:
Ø deklarant e’lon qilgan tovarning bojxona qiymati to‘g‘ri yoki noto‘g‘riligi haqida qaror qabul qilish;
Ø basharti deklarant o‘zi foydalangan ma’lumotlari to‘g‘riligini tasdiqlovchi dalillarni taqdim etmasa, tovarning bojxona qiymatini aniqlashda deklarant foydalangan usulni qo‘llash mumkin emasligi haqida qaror qabul qilish;
Ø deklarant e’lon qilgan tovarning bojxona qiymati to‘g‘ri aniqlanganligini tasdiqlovchi dalillar mavjud bo‘lmasa yoki deklarant taqdim etgan ma’lumotlarni noto‘g‘ri va to‘liq emas deb hisoblash uchun asoslar mavjud bo‘lsa, o‘zida bor ma’lumotlarga asoslanib, tuzatishlar kiritib bojxona qiymatini aniqlash usullarini qo‘llagan holda bojxona qiymatini aniqlash.
Bojxona organi deklarantning yozma so‘roviga binoan, u e’lon qilgan tovarning bojxona qiymati bojxona organi tomonidan qabul qilinmaganligining sabablari ko‘rsatilgan tushuntirish xatini deklarantga taqdim qilishi shart. Tovar uchun bojni hisoblab chiqarish, to‘lash va undirish uning bojxona qiymati asosida amalga oshiriladi. Boj respublika davlat byudjetiga o‘tkaziladi.
Bojxona bahosi - Respublikamiz bojxona hududiga olib kirilayotgan tovarlar qiymatini bojxonada aniqlashning qonun hujjatlariga muvofiq qo‘llaniladigan usullari tizimidir. Respublikamiz bojxona hududidan olib chiqilayotgan tovarlarning bojxona qiymati Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi.
Olib kirilayotgan tovar yuzasidan tuzilgan bitimning qiymatiga qarab baholash tovarning bojxona bahosini chiqarishning asosiy usulidir. Agar asosiy usuldan foydalanib bo‘lmasa, bojxona bahosini chiqarishning quyidagi usullari birin ketin qo‘llaniladi:
Ø  aynan bir xil tovaralar yuzasidan tuzilgan bitim qiymatiga qarab baholash;
Ø o‘xshash tovar yuzasidan tuzilgan bitim qiymatiga;
Ø qiymatlarni chegirib tashlash asosida bojxona bahosini chiqarish;
Ø qiymatlarni qo‘shish asosida bojxona bahosini chiqarish;
Ø rezerv usul yordamida bojxona bahosini chiqarish.