O’zbekiston respublkasi xalq ta’limi vazirligi farg’ona viloyatixalq ta’limi xodimlariniqaytatayyorlash va ularning malakasiniosfflresh hududiy markazi

Balki mashhur bir afsonaga ishoradir.
Ma‟lumki,
Uch solih yigitz olim hukmdorDaqqiyonus zamonida tog` sari bosh olib ketadilar,	(Daklyonius)

Ularga Qitmir degan birit ham ergashadi va hammasi bir g`orgayashirinishadi. Olloh ularni zulmatda uyquga cho`mdiradi va Daqqiyonus vafoti (aytishlaricha, uchyuzyil)dan keyin uyg„otadi.Boyagi it esa,

Solihlarga ergashgani uchun, solihlik rutbasiga ega bo`lgan emish…

Alisher Navoiyning “Badoe ul-vasat”dagi 107-g„azalida shunday bayt bor:

Durusht xo`y qilur elni chirkidun yoliq,

Nechukki, qilg`ayirik jam bo`lsa uzvida sho`x

Ushbu baytda hozirgi adabiy tilimizda mavjud bo`lmagan bir necha so`z tushunchalar bor. Ular – “durusht xoy”, “chirki dunyoliq”, “irik”, “sho`x”.

“Durusht xo`y” so`zi Navoiy asarlari lug`atida qo`shib, yaxlit yozilgan va “dag`alqiliqli”, “qo`pol xarakterli”, deya izohlangan. “Chirki dunyoliq” iborasi “dunyokiri”, dunyo mol-mulkiga hirs-u havas-u nafsdan orttirilgan kir ma`nosida ishlatilgan. “Irik” so`zi esa hozirgi adabiy tilimizdagi “yiring” ma`nosini bildiradi. “Uzvi” – insonning tanasi, badanini anglatadi.

“Dunyo kiri”iborasi hozir ham dunyo mol-umulkiga nisbatan qo`llanadi,

Shoir baytda “Durusht xo`y - dag`al qiliqli,

Qo`pol xarakterli kishini dunyo kiriga qiyoslaydi va uni inson tanasidagi yaraning yiringiga o` xshatadi. Alisher Navoiy xalq tilida mavjud o`lgan“dunyo kiri”iborasini -dunyo mol-mulkiga hirs orqalio rttirilgan “kir” ma‟nosidan tashqari, durusht - dag`al qiliqli, qo`pol xarakterli kishining qiyofasini ochishda ham mahorat bilan foydalangan.

“Besh kun”iborasi Navoiydan oldin ham,

Navoiydan keyin ham Sharq she‟riyatida keng qo`llanilgan.

Ko„ngul jon birla bordi hamrohing, men dard ila turdum: