O'zbekiston tarixi

' Vtoraya mirovaya voyna. Kratkaya istoriya. - М.: Nauka, 1985, 530-535- betlar.
2
М.Гиллер, А.Никрич. История России, 1917-1995. Т.2. Утопия у власти». Книга 
вторая. «Мировая империя». - М.: «МИК» 1996, 7-bet. 
502

---

o„tirgan samolyot Yugoslaviya osmonida o„qqa tutildi va samolyot urib 
tushirildi, uning jomadonidagi anketalar yo„qoldi. Anketalaming maxfiy 
jo„natilgan boshqa nusxasi Anqaraga yetib kelgan. U yerda mas‟ul 
xizmatchilar 
mazkur 
anketalar 
asosida 
Germaniyadan 
100 
ming 
turkistonlikning Turkiyaga kelishi masalasini muhokama qilganlarida: «Agar 
bulaming orasida 10 ming sovet josusi boisa nima qilamiz?», degan masala 
ko„tarilgan. Oqibatda turkistonlik asirlami Turkiyaga keltirilishi hal boimay 
qolgan va yordamsiz qolgan vatandoshlarimiz 1945-yil noyabrga qadar qurol 
kuchi bilan Rossiyaga yuborib turilgan. Faqat 1945-yil noyabrida Duayt 
Deyvid 
Eyzenxaueming 
«Rossiyaga 
biron 
odam 
zo„rlik 
bilan 
jo„natilmasin!»' deb bergan amridan so„ng, 6-7 ming turkiy, shu jumladan, 
taxminan 800 turkistonlik jonlarini saqlab qola oldilar. Bular orasida 
Maqsud Bek, Ergash Shermat, Boymirza Hayit (Kyoln shahrida), Qodir 
Egamqul, Mo„min Bo„ri, Nayim To„ra, Yoichi Oxun, Otaxon, M.Mannon 
(Myunxen shahrida)lar bor edi. Sovet Ittifoqiga zo„rlik bilan jo„natilgan 
turkistonliklar it azobiga solinganlar, Sovet jazo qonunlari asosida ulaming 
aksariyati otib tashlangan, qolganlariga 20-25 yil muddat bilan qamoq jazosi 
berilib, Sibir va boshqa yerlarga surgun qilingan. 
Sovet hukumati rahbarlari, Davlat Xavfsizlik Qo„mitasi ikkinchi jahon 
umshi tugagandan keyin to qizil saltanat parchalanganga qadar ham odam 
ovlashni davom ettirdi. Yevropa va Sharq mamlakatlarida tinch, osoyishta 
yashayotgan muhojirlami, ulaming yosh avlodlarini o„z ta‟sirlari ostiga 
olish, sobiq legionerlami qoiga kiritish maqsadida tinmay harakat qildilar. 
Bunga erishish maqsadida turli-tuman uydirma tashkilotlar tuzdilar, yolg„on 
va‟dalar berdilar, soxta amnistiyalar eion qildilar. Bu uydirmalarga ishonib 
yurtga qaytganlaming sho„ri quridi, ulaming aksariyatini yoidayoq otib 
tashladilar yoki jazo lager larida qatl qildilar. Sovet tashviqot organlari esa 
Davlat Xavfsizlik Qo„mitasining buyurtmasi asosida «yoida yuragi yorildi», 
«jigari chirigan ekan», «o„z ajali bilan oidi» degan yolg„on axborotlami 
tarqatdi. Ana shu tariqa AQSH, Angliya hukmron doiralari va «Atlantik 
Jxorta» qaroriga ishonib ming-minglab turkistonliklar boshqa xalqlar 
qatorida qirilib ketdilar. Keyinchalik faqat inglizlar o„z qilgan xatolarini 
tushunib,