O'zbekiston tarixi
Исаков Ф. Прошлое глазами Историка. - Т.: O‘zbekiston, 19906 109-bet
Download 6.43 Mb. Pdf ko'rish
|
a Sagdullayev uzb tarix
- Bu sahifa navigatsiya:
- «Yosh Leninchi» gazetasi, 1989-yil 10-oktabr. 410
|
1
Исаков Ф. Прошлое глазами Историка. - Т.: O‘zbekiston, 19906 109-bet. 2 Очерки истории музыкальной культуры Узбекистана. -Т: 1968, 113-bet. 3 «Yosh Leninchi» gazetasi, 1989-yil 10-oktabr. 410 «Chiqir», «Ip yigirish», «Kustar usulda bo„z to„qish», «Paxta terish» deb nomlangan kinolentalami sho„ro kinosining Xorazmdagi vakili sifatida Moskvaga- «Sovkino» tashkilotiga yuborib turdi. Ko„p vaqt o„tar-o„tmas Xudoybergan Devonov va yana bir xorazm- lik kinosan‟atkor Sulaymon Xo„jayev hibsga olinadi. X.Devonov yaratgan filmlar yoqib tashlandi. Xudoybergan otaning qarigina rafiqasi Bekajon Otajonovaning yelib - yugurishlari, uning o„zining mo„ysafid bo„lib qolganligi, 0„zbekiston sho„ro kinematografiyasi- ning qaldirg„och arbobi ekanligi, Sho„ro Xorazmida ro„y bergan sotsialistik o„zgarishlaming xuddi mana shu zahmatkash tomonidan ilk bor lentalarga tushirilganligi kabi g„oyatda tarixiy ahamiyatga molik omillami sho„rolaming qabohat va ajal tegirmoni nazar-pisand qilmadi. Hech qanday aybsiz va asossiz Xudoybergan Devonovni sho„rolaming ajal mashinasi o„z domiga tortib ketdi. 20-30-yillarda kino san‟ati sohasida, asosiy e‟tibor omma o„rtasida Markazda yaratilgan «ishonchli» filmlami namoyish etishga qaratildi. Shu bois kinofilmlami namoyish etadigan nuqtalami ko„paytirishga asosiy e‟tibor beriladi. Bunday nuqtalar 1924-yilda 18 ta boigan boisa, 1940-yilda u 624 taga yetadi. 30-yillaming o„rtalariga kelib dastlabki ovozli filmlar paydo boiadi. 1936-yilda chiqarilgan birinchi ovozli film «Qasam»dir. 1938- yilda yangi ovozli film - «Azamat» suratga olindi. Ammo bu filmlami yaratuvchilaming barchasi yevropa millatiga mansub shaxslar edi. Sho„rolar kino san‟ati sohasida milliy kadrlami tarbiyalab yetishtirishga unchalik shoshilmadi. Kinoda rollami ijro eta oladigan artistlar ham barmoq bilan sanarli darajada boiib, bular: Bakirov, Haydarov, G„aniev va boshqalardan iborat edi. Bu ulug„ davlatchilik, mustamlakachilik siyosatining kino san‟atida yorqin o„z ifodasini topayotganligini ko„rsatar edi. 30-yillarda shovinistik siyosatning yorqin namunasi 1939- yilda yaratilgan «Farg„ona kanali» filmiga munosabatda o„z aksi- ni topdi. 0„zbek xalqining mehnat jasorati va matonatini aks etdirgan «buyuk» qurilishlardan biri Katta Farg„ona kanali qurili- shi edi. 0„zbekistonning U.Yusupov boshchiligidagi o„sha davr- dagi rahbariyati xalqning bu jasoratini tarixda qoldirmoqchi boiadilar. Ana shu maqsad taqozosi bilan U.Yusupovning taklifiga ko„ra mashhur kinorejessyor Sergey Mixaylovich Eyzenshteyn 0„zbekistonga kelgan. U Samarqand, Buxoro, Toshkent va Qo„qon- da boiib, o„zbek xalqining tarixi, madaniyati va urf-odatlari bilan 411 tanishdi Shundan so„ng, Eyzenshteyn P.Pavlenko bilan hamkorlikda «Farg„ona kanali» ssenariysini yozadi. Film ssenanysi hatto SSSR Kinematografiya davlat qo„tnitasi tomonidan qabul ham qilingan. Eyzenshteyn o„zbek san‟-atkorlarining imkoniyatlarmi to„g„ri baholay oldi va kinorejissyorlar shu paytga qadar biror marta studiyaga taklif etmagan, kinoda birorta ham rol o„ynamagan Muhiddin Qoriyoqubov, Boborahim Mirzayev, Lutfulla Nazmllayev kabi salohiyat egalarini ekranga oldi. U Hikmat Latipov, Mirshohid Miroqilov Nurxon Eshmuhamedov, Abbos Bakirov, Shukur Burxonov kabi o„zbek teatr arboblari bilan ishlash niyatida ro„yxat tuzdi. Ammo suratga olingan ssenariy filmga aylanmadi. Suratga Download 6.43 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|