O'zbekiston tarixi

1
 0‘zR PDA, 58-fond, 342-ro‘yxat, Т., 52-ish, 2-varaq.
2
O'sha manba, 342-ro‘yxat, 41-ish, 24—93-varaqlar; 58-ish, 13-32-varaqlar.
3
 O'zR MDA, R-2037-fond, 6-ro'yxat, 282-ish, 29-30-varaqlar.
593 

---

qilingach, bevosita kun tartibiga qo'yildi. SSSRda «sotsializm toia va 
uzil-kesil g„alaba» qilgach, SSSR xalqlarining yangi tarixiy birligi - 
sovet xalqi paydo boidi. Bu birlik: «Yagona Vatan - SSSR; «Yagona til - 
rus tili»; «Yagona maqsad - kommunizm»; «Yagona mafkura - 
marksizm-leninizm»ga asoslanadi, degan g„oyalardan kelib chiqib, 
«Yagona xalq - sovet xalqi», «Yagona pasport - «Sovet pasporti» 
qoidasini ilgari surishgacha borib yetdilar. Sovet va kompartiya 
rahbarlari bu masaladagi asl muddao va maqsadlarini hech kimdan 
yashirgan ham emaslar. «Bizning pirovard maqsadimiz ravshan, - degan 
edi KPSS MQsining Bosh kotibi Yu. V. Andropov. Ammo bu vazifani 
birdaniga amalga oshirish g„oyatda qiyin ish edi. Bu maqsad, V.I.Lenin 
so„zlari bilan aytganda, «Millatlami bir-biriga yaqinlashtirishgina emas, 
ulami qo'shish hamdir»
1
.
Shu bois kompartiya «baynalmilal tarbiya» bayrogi ostida, sistemali 
sur‟atda, 70-yildan ortiq vaqt mobaynida xaspo„shlab olib bordi. Ammo 
xalqimizning ko„zi sekinlik bilan boisa-da ochilib, bu soxta milliy 
siyosatning asl mohiyatini tushuna bordi. Chunki, milliy siyosatdagi 
ikkiyuzlamachilik uzoq davom etishi mumkin emas edi. 0„zbekiston SSR 
Konstitutsiyasining 68-moddasida: «0„zbekiston Sovet Sotsialistik 
Respublikasi - suveren sovet sotsialistik davlatidir»
2
, deyilgan boisa-da, 
bu qumq deklorativ xulosadan boshqa narsa boimaganligini har bir kishi 
yaxshi biladi. Sovet hukumati, Kompartiya va uning joylardagi 
gumashtalari hech qachon adolatli milliy siyosat olib bormaganlar. Buni 
biz ijtimoiy- iqtisodiy, siyosiy va madaniy hayotda sovet va Kompartiya 
yuritgan amaliy faoliyatda ochiq-oydin ko„ramiz. Ularda so„z bilan 
amaliy ish birligi boimagan. 80-yillarda mamlakatda yangi kuch bilan 
avj olgan milliy uyg„onish Kompartiya rahbarlarini milliy masalaga 
jiddiy e‟tibor berishga majbur qildi. Shu yillarda chaqirilgan 
Kompartiyaning birorta syezdi, konferensiyasi, MK Plenumi yo„qki, 
unda milliy masalaga e‟tibor berilmagan boisa.
Ammo 0„zbekistonda Kompartiya qabul qilgan qarorlar hayotda o„z 
aksini topdimi? Aslo. Kompartiya 0„zbekistonda adolatli milliy siyosat 
olib borish u yoqda tursin, aksincha «ulug„ davlatchilik», shovinistik 
siyosat yoiidan bordi.
0„zbekistonda sho„rolar va Kompartiya yuritgan ulug„ dav-