O'zbekiston tarixi
0‘zR. MDA, 17-fond, 1-ro‘yxat, 393-ish, 256-varaqlar
Download 6.43 Mb. Pdf ko'rish
|
a Sagdullayev uzb tarix
|
1
0‘zR. MDA, 17-fond, 1-ro‘yxat, 393-ish, 256-varaqlar. 110 10- §. Vatan ozodligi yo‘lida Ha, Turkiston oikasi xalqlari qoiga qurol olib, qalbda vatan- parvarlik tuyg„usi bilan milliy-ozodlik va mustaqillik uchun mu- qaddas jangga otlandilar. Har ikkala tomondan bu qirg„inbarot jangda qancha kishi qatnashdi, degan savolga manbalarda turlicha raqamlar keltiriladi. Ingliz olimi R.Frezer 1922-yil noyabrida Turkistonda 100 ming kishilik sho„ro qurolli kuchlariga qarshi 60 ming istiqlolchi kurashgan deb yozadi.Turkiston Respublikasi Markaziy Ijroiya Qo„mitasi raisi I.Xidiraliyevning maiumotlariga qaraganda, 1920-yil sentabrida istiqlol harakati kurashchilarining soni 70 ming kishiga yetgan. Bu raqamlar vaqtga, sharoitga qarab goh ko„payib, goh pasayib turgan. Shu o„rinda 2 - Turkiston o„qchi diviziyasi komandiri F.D.Karpovning 1920-yil 8-avgustda Turkfront qo„mondoni M.V.Frunzega telefon orqali yuborgan xabari diqqatga loyiq: «Farg„onadagi kurash yerli xalqning Sho„ro hukumatiga qarshi uyushgan qo„zg„olonidir. 0„tgan safargi operatsiyada bosmachilar juda katta talafot ko„rdilar, hozirgi paytda ulaming safi yana toidirildi, hatto ko„p, har bir vintovkaga besh nomzod bor». 0„zbekistonlik tarixchi N.S.Hidoyatova tadqiqotida ko„rsati- lishicha, bugun Turkistondagi istiqlolchilaming soni 6 mingdan 60 ming kishiga ko„paygan'. Boymirza Hayit bergan maiumotlarga qaraganda 1918-yilda Qizil Qo„shinlar Turkistonda 116 ming kishini tashkil etadi. Qizil qo„shinlarga keyinroq avstraliyalik va nemis asirlari qo„shilgach bosqinchilar soni 196 ming kishiga yetdi. Bundan tashqari 75 ming kishidan iborat ms ishchi va krestyanlar ham qo„lga qurol oladilar. Yuqoridagilarga qo„shimcha 1921-1922-yillarda Orenburg frontidan uchta ms qo„shinlari birikmasi olinib Turkistonga tashlangan. Qozondan Turkistonga yuborilgan tatar brigadasi saflarida 8 ming kishi boigan. Shunday qilib, B.Hayit hisobiga ko„ra Turkistondagi 60 ming kishilik qurollangan va 225 ming kishilik qurollanmagan milliy ozodlik jangchilariga qarshi 279 ming tish- timogiga qadar zamonaviy qurollar bilan qurollangan bosqinchi jallod qizil askarlar jang qilganlar 2 . Istiqlolchilarga qarshi jang olib borgan qizil askarlar, Boymirza Hayitning ta‟kidlashicha, 160-170 ming kishiga yetgan. Ayni paytda Download 6.43 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|