O‘zbekiston tarixi (XIX asrning ikkinchI yARmI – XX asr boshlari)

Yakunlarni chiqaramiz!
►
1909-yil – Xiva xonligida 81 ta sanoat korxonasi ishlab turgan.
►
1885-yilda Kaspiyorti temiryo‘lining qurilishi va 1887-yil oxirlarida 
Amudaryo flotiliyasining ta’sis etilishi.
►
Kasanachilikning rivojlanishi.
Qo‘sh darvoza

---

129
?
?
Atamalar izohi
Sindikat (yunoncha – birgalikda ishlash) – bir turdagi mahsulotlar ish-
lab chiqaradigan korxonalar birlashmasi.
Monopoliya (yunoncha – tanho sotish) – iqtisodiyotning bir sohasida-
gi yakkahukmronlik.
Kasanachilik – uyda yollanib ishlanadigan hunarmandchilik.
Savol va topshiriqlar
1. Sanoat rivojlanishiga qaysi omillar ta’sir o‘tkazdi? 
2. XIX asr oxiri – XX asr boshlarida tovar-pul munosabatlari rivojlani-
shiga nimalar imkoniyat yaratib berdi?
3. Ichki va tashqi savdo rivojlanishini taqqoslang. Ulardan qaysi biri 
yaxshiroq rivojlangan? 
4. Kaspiyorti temiryo‘li qurilishi Rossiyaga qaramlikni qay yo‘sinda ku-
chaytirdi?
5. XIX asr oxirida hunarmandchilik ustaxonalari qanday ko‘rinishda 
bo‘lgan?
6. Xon va uning ma’muriyati harakatlarini podsho hukumati qay tarzda 
nazorat qilib borgan?
7. Islom dini mamlakat aholisi hayotida qanday rol o‘ynardi?
8. Xiva xonligi aholisi qanday soliqlarni to‘lashgan va mehnat majburiyatla-
rini ishlab berishgan?
9. Sizningcha, XIX asr oxirida Xiva xonligi iqtisodi va madaniyatining 
rivojlanishiga asosiy to‘g‘anoq nima edi?
37-§. XIVA XONlIGINING TUGATIlIShI
Turli xildagi jabr-zulmlar natijasida dehqonlar-
ning kuchayib borayotgan noroziligi soliqlarni 
to‘lashdan, majburiyatlarni bajarishdan ommaviy 
bosh tortish, yirik zamindorlar yerlarini egallab 
olish, soliq yig‘uvchilar va xonlik ma’muriyatining boshqa namoyan-
dalariga hujum qilish holatlarini ko‘paytirdi. Dehqonlarning chiqishlari 
yer egalari amaldorlarining uylarini vayron qilish, qarz tilxatlarini yirtib 
tashlash va soliq yig‘uvchilarni quvib yuborish bilan birga kechgan sti-
xiyali isyonlar tarzida yuz berardi. Vaqt o‘tgan sayin xon hokimiyati va 
mahalliy ma’murlar suiiste’mollari zo‘rayishi barobarida dehqonlar chi-