O‘zbekistonda tabiiy pardozbop tog‘ jinslarining asosiy xossalari reja


Mustahkam (granit, temir, yog‘och) va mustahkamligi juda past (chig‘anoq tosh, somon, xomg‘isht va h.k.) materiallar. Qattiq


Download 369.3 Kb.
bet2/4
Sana13.05.2023
Hajmi369.3 Kb.
#1455544
1   2   3   4
Bog'liq
1-мавзу (1)

Mustahkam (granit, temir, yog‘och) va mustahkamligi juda past (chig‘anoq tosh, somon, xomg‘isht va h.k.) materiallar.
Qattiq (cho‘yan, granit va h.k.) va yumshoq (yog‘och, bitum va h.k.) materiallar.
Suv, kislota, ishqor, issiq-sovuq, hamda fizik-kimyoviy jarayon ta’siriga chidamli (sopol, shisha, klinker va h.k.) va chidamsiz (xomg‘isht) materiallar.
Plastik materiallari - kuch, xarorat yoki suv ta’sirida qayta ishlanish xususiyatiga ega bo‘lgan materiallari (gil, bitum,mis,qorg’oshin va boshqalar
Elasti materiallari - unga ta’sir etayotgan kush olingandan so‘ng o‘z shakliga qaytadigan materiallari (rezina, po‘lat vayog‘och)
Mo‘rt materiallari — ta’sir etayotgan kuch natijasida o‘lchami va shaklini o‘zgartirmay qo‘qisdan buzulish xossasiga ega bo‘lgan materiallari (shisha, cho‘yan ayrim xillari, g‘isht va boshqalar).
Issiq-sovuq nam o‘tkazadigan materiallar - (mineral paxta, jun, g‘ovaksimon asbest buyumlar), tovush yutuvchi (pemza, qatlamli shisha-paxta, fibrolit), suvga chidamli (bitum, ruberoid, polimer, lok-buyoqlar) va elektr izolyatsiya (rezina, chinni, marmar, polimer) xossalarga ega bo‘lgan materiallar.
Qurilish materiallari va buyumlarining xossalarini uning tuzilishiga ko‘ra uchta asosiy guruhga bo‘lish mumkin - fizik, mexanik va kimyoviy.
Qurilishsh materiallari va buyumlarning xossalarini o‘rganishda asosiy o‘lcham birliklari bi‘lmoq kerak. Materiallarning uzunligi, eni, qalinligi va bo‘yi - mm, sm hamda metrda ifodalanadi. Yuza maydoni, materialning yoki buyumning kesimi - sm2 va m2 da, hajmi - sm3, litr, m3 da, og‘irligi esa-gr, kg va tonna bilan ifodalanadi.
O‘zbekistonda mahalliy pardozbop tabiiy pardozbop tosh materiallari
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi PF 4947-son “O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha harakatlar strategiyasi to‘g‘risida” gi Farmoni, 2017 yil 24 maydagi PQ-3004- son “O‘zbekiston Respublikasi Davlat Geologiya va mineral resurslar qo‘mitasi tizimida yagona geologiya xizmatini tuzish bo‘yicha chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Qarori muayyan darajada xizmat qiladi.
Geografik joylashuvi: O‘zbekiston Respublikasi Amudaryo va Sirdaryo oralig‘ida joylashgan, maydoni 449,8 ming kv km. Respublika chegarasi G‘arbdan Sharqqa 1425 km, shimoldan janubga qadar 930 km. Respublika shimoliy-sharqda Qozog‘iston, Sharqda va janubiy-sharqda Qirg‘iziston va Tojikiston, G‘arbda Turkmaniston, Janubda esa Afg‘oniston bilan chegaradoshdir.
O‘zbekiston Markaziy Osiyo davlatlari orasida juda qulay tabiiy-geografik sharoitga ega. Mamlakat hududi o‘ziga xos pasttekislik va tog‘ relefini o‘z ichiga oladi. O‘zbekiston hududining katta qismini pasttekisliklar tashkil etadi. Shulardan eng muhimi Turon pasttekisligidir. Mamlakat sharqi va shimoliy sharqida Tyan-Shan va Pomir tog‘ (mamlakatning eng yuqori nuqtasi (4643m.) tizmalari joylashgan. O‘zbekiston hududi markazida dunyoning bepoyon cho‘llaridan biri - Qizilqum yastanib yotadi.

Download 369.3 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling