O’zbekistonning bozor iqtisodiyotiga o’tish kontseptsiyasi

1. Iqtisodiyotning siyosatdan ustuvorligi. Bu tamoyilga binoan iqtisodiyotni

mafkuradan batamom xoli qilish, uning siyosatdan yuqori turishi ta’kidlanadi.

Lekin shuni eslatish kerakki, mafkuradan batamom xoli qi-lish, bu umuman mafkuradan

voz kechishni anglatmaydi, chunki birorta ham jamiyat ijtimoiy ongning san’at, din, siyosat,

axloq kabi turli shakllarda mujassamlashgan muayyan g’oyalar, tasavvurlar, tushunchalardan

tashqari rivojlana olmaydi.

1 Karimov I. A. O’zbekiston iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish yo’lida. T., «O’zbekiston» 1995y., 9-bet

2 Kontseptsiya (lotincha conception-tushunish, tizim) bosh g’oya, etakchi fikr, konstruktiv printsipni talqin etish

usuli. Bozor iqtisodiyotiga o’tish kontseptsiyasida bozor iqtisodiyotiga o’tish qonun-qoidalari va uning

O’zbekistondagi xususiyatlariga oid ilmiy qarashlar majmui bayon qilinadi.

Iqtisodiyotning siyosatdan ustun turishi uning ichki mazmunini tashkil qilmog’i lozim.

Aynan iqtisodiyot uni yanada rivojlantirish, dolzarb muammolarni hal qilishi hozirgi

yuritilayotgan siyo-satning asosiy mazmunidir.

Bu tamoyil iqtisodiy faoliyatning, ijtimoiy hayotning birlamchi asosi ekanligidan kelib

chiqadi. Tarixiy taraqqiyot shuni ko’rsatadiki, iqtisodiyot qanday bo’lsa, jamiyat hayotining

boshqa hamma tomonlari ham shunga qarab tarkib topadi, rivojlanadi.

Ma’lumki, davlatlarning rivojlanish darajasi iqtisodiy ko’rsatkichlarga, eng avvalo, aholi

jon boshiga ishlab chiqarilgan yalpi milliy mahsulot, ishlab chiqarilgan va iste’mol qilingan

milliy daromad asosida aniqlanadi. Bu bejiz emas. Chunki aholining turmush darajasi bevosita

ana shu ko’rsatkichlarga bog’liq. Xalq farovon yashashi uchun yuksak rivojlangan iqtisodiyot

zarur.

Mamlakatimiz milliy mustaqillikni qo’lga kiritdi. Siyosiy mustaqillik iqtisodiy jihatdan

ta’minlanmasa, to’laqonli mustaqillik bo’lolmaydi. Qoloq iqtisodiyot va past turmush darajasi

bilan haqiqiy mustaqillikni ta’minlab bo’lmaydi. Buni nazarda tutgan holda iqtisodiyotni

rivojlantirishga alohida ahamiyat beriladi. O’zbekiston kelajagi buyuk davlat. Buyuk kelajakning

mustahkam poydevori — bu muttasil rivojlanib boruvchi iqtisodiyotdir. Iqtisodiyot barqaror

o’sishi uchun ijtimoiy-siyosiy bar-qarorlik, xalqimizning tili bilan aytganda, tinchlik-totuvlik,

xotirjamlik bo’lishi zarur. Undan tashqari, iqtisodiy o’sishni ta’minlovchi, rag’bat beruvchi kuch

zarur. Ana shunday kuch bozor iqtisodiyotida mavjud bo’lib, buni yuksak darajada rivojlangan

mamlakatlar tajribasi tasdiqlab turibdi.

Iqtisodiyotning siyosatdan ustunligi iqtisodiy taraqqiyotda mafkuraning, siyosiy omilning

ahamiyatini, uning maqsadlarini, umumiy ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyot strategiyasini

belgilashdagi rolini aslo inkor etmaydi. Iqtisodiyotning siyosatga nisbatan ustun ahamiyatga ega

bo’lishi bu iqtisodiyotni ichki taraqqiyot qonunlariga zid bo’lgan o’zboshimchalikdan, siyosiy

boshqaruv usulidan ozod qilishdir.