Өзбекстан республикасы жоқары ҳӘм орта арнаўлы билимлендириў министрлиги

Кредит формалары 81м т6рлери. (лекция)
Пулдан шийка избе-изликте адамзатты4 е4 бир 1жайып аш3ан жа4ала3ларыны4 бири кредит болып табылады.
Хожалы3 81м жеке талапларды 3анаатландыры72а кетету2ын 7а3ыт кредит ж1рдеминде 3ыс3артылады.
№арыз алы7шы к1рхана 3рсымша 3аржылар есабына 5зини4 ресурсларын к5бей ттиреди, хожалы2ын ке4ейттиреди, 5ндирис жетискенликлерин тезлестиреди
Кредит экономикалы3 ра7ажланы7ды4 ажыралмас бир б5леги болып табылады.
Кредиттен ири к1рхана бирлеспелер 81м киши 5ндирис к1рханалары, а7ыл-ххожалы3 к1рханалары 81м м1млекет т1мийнат сондай-а3, пухараларды 3оллана алы7 м6мкиншилигине ийе.
Кредит бери7шилер я2ный бос ресурслар2а ийе органлар оларды заемшикке бери7 ар3алы 2ана олардан 3осывмша пул 3аржыларын алы7 м7мкиншилигине ийе. Кредит 8а33ында к5плеген 31нигелер 81р 3ыйлы пикирлерге ийе...
Кредитти4 келип шы2ы7ын алмасла7 солар арасывнан изле7имиз керек.
Кредит 3атнасы3ларыны4 ра7ажланы7ы 81м пайда болы7ыны4 экономикалы3 тийкары кругоборот 81м оборот 3аржыларында болады.
Кругооборотты4 биринши бас3ышлары пул формасында 5ндириске5 киреди я2ный пул 3аржыларына 6ндирис 3аржылары алынады.
Екинши бас3ыфш3а таяр 5ним шы2арылады, я2ный 5ндирис формасынан товапр формасына 5теди. Бунда 3айтадан 5ндирилген пул 3осылады.
:шинши бас3ыш3а таяр 5ним сатылады я2ный товар формасынан пул формасына 5тип таза доход 3алады.
№аржыларды4 81рекети бар формасынан бас3а формасына 5ти7и менен то3тап 3алмастан бул процесс 3айталана береди.
Капитал кругоборотты б1р3улла бирдей бола бермейди. Бул процессти 81р бири 5зини4 айырмашылы3ларына ийе.
Кругоборот процесинде келип т6си7и 81м шы2ын пайда пайда болады, ресурслар 81м оларды 3апла7 дереклерине талап 5згерип отырады.
Бул 5згерислерди к1рхананы4 тийкар2ы 81м оборот капиталыны4 81рекетинен ба3ла72а болады.
Тийкар2ы капиталды4 81рекети процессинде ресурсларды4 боса7ын ба3лаймыз. Мийнет 3ураллары 5ндирис процессинде уза3 7а3ыт 3олланылады оларды4 3ун таяр 5нимге б5лекленип 5тиледи. Тийкар2ы капиталды4 пул формасында 1сте а3ырынлы3 пенен тиуклени7и к1рхана есабында бос пул 3аржыларын жыйнайды.
К1рхана аны3лан2ан сумманы жыйна2аннан кейин 2ана тазасын алы7ы м6мкин.
Бул процесс айырым к1рханаларды бос пул 3аржыларын пайда етсе айырымларында жетиспе7шиликке алып келеди.
Бундай жа2дай оборот капиталы ж1рдеминде де келип шы2ады. Мысалы 5ндирис 7а3ты менен 5нгим айланысы 7а3ыт3а с1йкес келме7и жа2дайларында аны3 к5ринеди.
Кругоборот 81м оборот капиталыны4 берилген емеслигинен кредит 3атнасы3лары келип шы2ады.
Демек, кредит товар пул 3атнасы2ыны4 е4 тийкар2ы атрибуты болып табылады.
Кредит ж1рдеминде ж1мийет бириншиден, бос ресурсларды4 3уры туры7ынан 3утылады, екиншиден экономиканы4 6зликсиз ра7ажланы7ына жа2дай ту7дырады.
Кругооборот кредит 3атнасы3ларыны4 келип шы2ы7ына м6мкиншилик жаратады..
Кредит м6мкнншилиги реаль болы7ы ушын аны3лан2ан ш1рият керек 81м бул ш1рт еки б5лимнен турады.
q. Кредит 3атнасы7шылары кредитор 81м заемщик 5з алдына юридикалы3 субъект болы7ы керек.
Бул юридикалы3 субъектлер миннетлемесинде орынланы7ына материаллы3 кепиллик бери7и керек.
w. Кредитор 81м заемщикти4 3ызы2ы7шылы2ы с1йкес келгенде 2ана кредит з1р6рли болып табылады.
Банклар коллективлик кредитор бол2аннан заемщиклер ссуда бери7 м6мкиншиликлерин анализле7и керек, кредит ш1ртнамасыны4 орынланы7ын, 3аржыларды 3айтары7 м6мкиншиликлерин аны3ла7ы керек.
Кредит мазмуны
Кредитти к5пшилик 7а3ытларда пул сыпатында 3арайды. Кредит 81м пул 81р т6рли т6синик 2ана емес, ал 81р т6рли 3атнасы3лар.
Кредит 3атнасы3ларыны4 пул 3атнасы3ларынан айырмашылы2ы 3атнасы7 шыларды4 айыфрмашылы2ы болып табылады.
Пул саты7шы 81м 3арыздар арасында2ы 3атнасы3ларды 3олланылады. Кредит 3атнасы3ларына кредитор 81м заемщик 3атнасады 81м 81рекетини4 3айтымлылы2ы бойынша айры3ша 3атнасы3лар пайда болады. №ун кредитордан заемщикке 5теди 81м аны3лан2ан 7а3ыттан кейин 5зини4 ийсине 3айтады.
Кредитти4 пулдан екинши айырмашылы2ы товарды кредитке сатып ал2анда к5риледи. Бунда т5ле7 3уралы болып 81м кредит 81м пул 3атнасады. Пул т5ле7 7а3тында 5зини4 мазмунын к5рсетсе, кредит т5ле7ди кейинге 3алдыры7да к5ринеди.
Кредитти4 пулдан 6шинши айырмашылы2ы тутыны7 3уныны4 8ё1р т6рлилиги болып табылады. Пул барлы3 товарларды4 улы7ма эквиваленти болып табылса, кредит кредит 3атнасы7шыларыны4 7а3тынша талапларына 3анаатландырады.
Кредитти4 пулдан т5ртинши айырмашылы2ы оны4 81рекети да7амында к5ринеди.
Кредит мазмунын ашып к5рсети7де исеним к5рсеткиши ж6д1 18мийетли болывп табылады. Кредит 3атнасы3лары тийкар2ы исеними деп 3арайды.
К5пшилик баркирлер исеним к5рсеткишине итибар берме7и керек, сонлы3танда кредит кепиллиги 81м кредит гире7и з1р6рли деп есаплайды.
Кредит с5зи-5зи credere латын с5зи болып, исеним дегенди а4латады.
Кредит структурасы
Кредит структурасы бир-бири менен ьайланыслы элементлерден турады. Бундай элементлерге кредит 3атнасы3ларыны4 субъекти киреди.
Олар кредитор 81м заемщик. Кредит структурасын т5мендегише болады

Кредит 81рекети бас3ышлары

Кредит 81рекетини4 бас3ышларын т5мендегише к5рсети7имизге болады.

Р_к - П_кe - И_к . . . В_р . . . В_к . . . П_кс

Бунда Р_{к –} кредитти4 жайластырылы7ы
П_к - кредитти4 заемщик т1репинен алыны7ы
И_к - кредитти4 3олланылы7ы
В_р - ресурсларды4 боса7ы
В_к - 7а3ытша 3арыз2а алын2ан 3унны4 3айтарылы7ы
П_кс- кредит формасында2ы жайластырыл2ан 3арызларды4 кредитор
т1репинен алыны7ы