Өзбекстан республикасы жоқары ҳӘм орта арнаўлы билимлендириў министирлиги

3.2 «Xalqabad mami’g`i’» ashi’q tu`rdegi akcshionerlik ja`miyetinin` finansli’q yesabati’n analizlew.

Ka`rxanani’n` finansli’q jag`dayi’ baha, kredit, payda ha`m woni’ bo`listiriw mexanizmine baylani’sli’. Bazar ekonomikasi’ sharayati’nda ha`r qanday ka`rxanani’n` finansli’q jag`dayi’n bilip ha`m u`yrenip is tuti’w za`ru`rligi tuwi’ladi’.

Ka`rxanani’n` finansli’q yesabatlari’ni’n` analizinin` tiykarg`i’ maqseti to`mendegilerden ibarat:

• 
  ka`rxanani’n` finansli’q jag`dayi’n ha`r ta`repleme u`yrenip, wog`an ani’q ha`m tuwri’ baha beriw;
  
• 
  qarji’ ha`m olardi’n` dereklerinin` jaylasi’wi’n tekseriw, wolardan maqsetke muwapi’q paydalani’wi’n ani’qlaw;
  
• 
  yesaplasi’wlardi’n` wo`z waqti’nda a`melge asi’ri’li’wi’n u`yreniw;
  
• 
  ka`rxanani’n` menshik qarji’lari’ menen qari’zlari’ ortasi’ndag`i’ qatnas ha`m aylani’s qarji’lari’ni’n` dereklerin tekseriw;
  
• 
  finansli’q ta`rtipke qanshelli boysi’ni’wi’ ha`m to`lew qa`biletligine baha beriw;
  
• 
  ka`rxana mu`lkinin` likvidligin ani’qlaw;
  
• 
  aylani’s qarji’lari’nan paydalani’li’wi’na baha beriw ha`m ka`rxanani’n` finansli’q jag`dayi’n jaqsi’law boyi’nsha usi’ni’slar beriw h. t. b.
  

Analizdin` tiykarg`i’ maqseti – finansli’q iskerligindegi jetiskenlik ha`m kemshiliklerdi ani’qlap, qarji’lardan ja`nede tuwri’ paydalang`an halda yesap ju`rgiziw ta`rtibin jaqsi’lawg`a qarati’ladi’. Finansli’q analiz ju`rgiziwde za`ru`rli bolatug`i’n mag`li’wmatlar deregine buxgalteriyali’q balans, finansli’q na`tiyjeler haqqi’nda yesabat ha`m basqa da yesabat mag`li’wmatlari’ kiredi. Belgili bir ka`rxanani’n` yesabat mag`li’wmatlari’n analizlep u`yreniw arqali’ wonnan paydalani’wshi’lar sol ka`rxana menen jumi’s ali’p bari’w wo`zinin` maqsetine muwapi’qli’g`i’ yamasa sa`ykes kelmeytug`i’nli’g`i’n ani’qlaydi’, sol ka`rxanag`a qari’z beriw yaki bermeslik, birge islesiw si’yaqli’ sheshimler qabi’llaydi’. Biz o`zimiz izertlew obekti retinde tan`lap alg`an «Xalqabad mami’g`i’» akcionerlik ja`miyetinin` 2014 ji’l ushi’n du`zilgen ji’lli’q finansli’q yesabati’n analizleytug`i’n bolsaq, wonnan №1 forma «Buxgalteriyali’q balans», №2 forma «Finansli’q na`tiyjeler haqqi’nda yesabat», №3 forma «Tiykarg`i’ qurallardi’n` ha`reketi haqqi’nda yesabat», №4 forma «Pul ag`i’mlari’ haqqi’nda yesabat», № 5 forma «Menshik kapital haqqi’nda yesabat», №2-a forma «Debitorli’q ha`m kreditorli’q qari’zlar haqqi’nda mag`li’wmatnama»da ko`rsetilgen mag`li’wmatlardan paydalanami’z.
Ha`zirgi bazar ekonomikasi’ sharayati’nda ka`rxana mu`lkinin` qurami’n u`yreniw ha`m woni’ ko`beytiw jollari’n ani’qlaw xojali’q iskerligin analizlewde a`hmiyetli ori’n tutadi’. A`sirese balans mag`li’wmatlari’ ka`rxana mu`lki ha`m bayli’g`i’ni’n` qurami’n u`yreniw, qarji’lardi’n` jag`daylari’n ani’qlaw, imka`niyatlari’n bahalawg`a ja`rdem beredi.
«Xalqabad mami’g`i’» AAJ xojali’q xi’zmetin u`yreniw ha`m izertlew maqsetinde ja`miyettin` buxgalteriyali’q yesap ha`m yesabat mag`li’wmatlari’nan paydalanami’z. 3.3.1-keste mag`li’wmatlari’ tiykari’nda biz ja`miyettin` buxgalteriya balansi’ aktiv statyalari’n analiz qi’lami’z.