O'zbekstan Respublikasi joqari ha'm orta arnawli bilimlendiriw

III. Juwmaq
Sanaat kárxanalarda ha'r dayimda ónim islep shıǵarıw ózine túser bahasın rawajlanduriw onı tómenletiwge qaratilgan jumıslar alıp barılǵan. Sebebi búgingi kúnde bazar ekonomikası sharayatı eken, kárxanalar tekǵana ishki bazarlarda bálki sırtqı bazarlarda, óz básekige shıdamlılıǵın asırıwǵa háreket etedi. Biraq bul jumıslar, yaǵnıy ónim islep shıǵarıw ózine túser bahasın tómenletiwdiń áhmiyeti jahan finanslıq ekonomikaliq to'menlewi sharayatında barǵan sayın asdı. Onıń ushın mámleketimizde kárxanalardı, asirese shet elge ónim kirip kiliwshi kárxanalardı har tárepleme qollap quwatlaw maqsetinde jeńillikler, xoshametlewler berildi. Bankrot bolǵan kárxanalardı qayta jumısqa túsiriwge mámleket tárepinen túrli sharalar korildi.
Mámleketimizde ekonomikaliq to'menlewge qarsi ilajlar programmasında eń áhmiyetli jumıslardan biri, mámleketimiz bankleriniń finanslıq turaqlılıǵın asırıw maqsetinde, mámleketimiz tárepinen olardıń ustavini keskin asırıldı. Bul bolsa banklerdiń kárxanalar menen óz-ara finanslıq munasábetlerin jaqsiladi. Kárxanalardıń banklerdegi pul qarjlarınıń tez hám óz watida ayliniwin támiyinledi. Bul bolsa kárxanalardıń óndirisin óz waktinda bolıwın támiyinleydi. Bunnan tısqarı banklerdiń rezervi asırılıwı, kárxanalarǵa turli Jeńillikli kreditler bere alıw múmkinshiligin asırdı. Nátiyjede mámleketimizde júdá ko'p kárxanalar, a'sirese shet elge ónim kirip kiliwchi kárxanalar banklerde jeńillikli kreditler alıwǵa eristi. Bunıń nátiyjesinde bolsa kárxanalar islep shıǵarıw ko'lemi hamda sapası asırıldı. Sannat kárxanalarda ónim satılıwında pul qarjları óz vatida kelip túspewligi nátiyjesinde waqtinshaliq óndiristiń u'ziliwi aldı alındı. Bunıń nátiyjesinde bolsa ónim onimdarligi asırıldı, kárxana óz aktivlerinen nátiyjeli paydalanıp olardıń rentabelligi dárejesi jáne de asırıldı.
Bul bolsa óz gezeginde ónim islep shıǵarıw ózine túser bahası quramına kiretuǵın turaqlı yaǵnıy ózgermeytuǵın qárejetler kolemi kemeytiriliwi nátiyjesinde ulıwma ónim ózine túser bahası kemeytiriliwine erisildi. Sanaat kárxanalarda ónim islep shıǵarıw ózine túser bahasın tómenletiwde kárxana finanslıq jaǵdayınıń joqariligi júdá áhmiyetke iye. Kárxanalardıń ónim óndirisinde kerekli bolǵan zamanagóy texnologiyanıń satıp alınıwı ónim sapasın hamda kolemin asırıp, júdá kup unamlı nátiyjelerdi keltirip shig'aradi. Bulardan eń tiykarǵısı Miynet ónimliligi. Sebebi búgingi kúnde ónim óndiriste eń úlken ǵárejetlerden biri Miynetke xak tólew qárejetleri bolıp tabıladı. Ayırım sanaat kárxanalarda, mısalı kompyuter programmaları islep shigiwshi jáne onı dúzetuvchi sanaat kárxanalarda eń úlken qárejetmiynetke hak tólew qárejetleri esaplanadi. Bunday sharayatta kárxanada jumısshı xızmetkerlerden natiyjeli paydalanıp, olar óndirisin kobeytiriw hamónim sapasın asırıw kútá úlken áhmiyetke iye boladı. Bunıń nátiyjesinde kárxana ónim islep shıǵarıw ózine túser bahası jáne de túsedi.