O’zdavtemiryo’lnazorat ơzbekiston respublikasi temir yơllarida poezdlar harakati va manyovr ishlari bơyicha

3-bob. YARIM AVTOMATIK BLOKIROVKADA 
POEZDLAR HARAKATI 
POEZDLARNI QABUL QILISH VA JO’NATISH 
 
75. TFQ 260-bandiga muvofiq, yarim avtomatik blokirovkada: 
poezdning peregonni egallashiga ruxsat bo’lib, chiqish va o’tish svetoforlarining 
ruxsat beruvchi ko’rsatkichlari xizmat qiladi; 
bir yo’lli uchastkalarda chiqish svetoforini ochish uchun poezd jo’natilayotgan 
qo’shni stansiya navbatchisidan blok-apparat orqali blokirovka rozilik signali olinishi 
kerak yoki blok-tizimni tegishli harakat yo’nalishiga o’zgartirish kerak. 
Poezdni qabul qilishdan avval stansiya navbatchisi qabul qilish marshrutini ilgaridan 
tayyorlab qo’yadi va kirish svetoforini (semaforini) ochadi yoki uni ochish to’g’risida ijro 
postiga farmoyish beradi. 
Kelayotgan poezd kirish svetoforini o’tgandan so’ng, u avtomatik tarzda yopiladi. yo’l 
va strelkalari elektr izolyatsiyalanmagan stansiyalarda poezd kirish svetoforidan o’tgandan 
so’ng stansiya navbatchisi (markazlashtirish posti operatori) signal-knopka (dastak)ni 
signalning yopiq bo’lgandagi holatiga keltiradi. 

---

Poezd stansiyaga to’liq tarkibda kelganiga ishonch hosil qilib, stansiya navbatchisi 
jo’natish stansiyasiga kelishning blokirovka signalini beradi, telefon orqali esa, poezd kelgan 
vaqt xaqida xabar yetkazadi. Agar poezd suruvchi lokomotiv bilan harakatlangan bo’lsa, 
kelish xaqidagi xabarni va kelishning blokirovka signalini stansiya navbatchisi suruvchini 
yetib kelganiga ishonch hosil qilgandan so’ng, jo’natish stansiyasiga uzatadi. 
76. Poezd peregondan to’liq tarkibda kelganiga ishonch hosil qilmasdan turib, stansiya 
navbatchisiga poezd jo’natilgan stansiyaga poezdni yetib kelganligi xaqidagi xabar va yetib 
kelish blokirovka signalini uzatish taqiqlanadi. 
Poezd stansiyaga to’liq tarkibda yetib kelganligiga stansiya navbatchisi shaxsan yoki 
strelkali post navbatchisining axboroti, strelkali post navbatchilari bo’lmagan strelkalari 
markazlashtirilgan stansiyalarda esa faoliyati poezdlar harakati bilan bog’liq stansiyaning 
boshqa xodimlari yoki pereezdlar navbatchilarining axboroti bo’yicha, DATK tashishlarni 
tashkil qilish boshqarmasi boshlig’i tomonidan belgilangan va stansiyaning texnikaviy-
boshqaruv aktida ko’rsatilgan tartibda poezdning so’nggi vagonida poezd signali 
mavjudligiga ishonch hosil qiladi. 
Poezd stansiyaga to’liq tarkibda yetib kelganligini avtomatik nazorat qilish qurilmalari 
mavjud bo’lsa, stansiya navbatchisi poezd kelganidan so’ng peregonning bo’shligiga nazorat 
asboblari ko’rsatmalariga asosan ishonch hosil qiladi. 
Agar stansiyaga kelayotgan yuk poezdi o’z-o’zidan tormozlash va tormoz magistrali 
uzilish signalizatsiyasining ishlab ketishi natijasida peregonda kutilmagan to’xtashi ro’y 
bergan bo’lsa, lokomotiv mashinisti TFQ ning 250-bandida ko’zda tutilgan talablarga rioya 
etish bilan birga, ushbu to’xtash xaqida stansiya navbatchisiga radio aloqa orqali xabar qilishi, 
bunday xabarni peregondan uzatishning iloji bo’lmagan taqdirda ushbu xabarni stansiya 
navbatchisiga shaxsan yetkazish uchun stansiyada to’xtashi lozim. Bunday holatlarda 
poezdning to’la tarkibda harakatlanishini nazorat qilish stansiya xodimlari singari, lokomotiv 
brigadasiga ham yuklatiladi. 
77. Poezd stansiyaga qabul qilingandan so’ng kelishni nazorat qiluvchi qurilmalar 
ishlab ketmasa, poezdni to’liq tarzda yetib kelganligiga ishonch hosil qilgan stansiya 
navbatchisi bu xaqda poezd dispetcheriga xabar qiladi. Peregonni chegaralovchi 
stansiyalarning navbatchilari bilan so’zlashuv orqali uning bo’shligiga ishonch hosil qilgan 
poezd dispetcheri, ikkala stansiyaga ham bir paytda kelish blok-signalini berishga ruxsat 
etadi, shundan so’ng stansiya navbatchisi yordamchi knopkani bosish, elektrmexanik 
blokirovkada esa, pedal-zamichkasini sun'iy ishlatib yuborish yo’li bilan ushbu amalni 
bajaradi. 
Ruxsat quyidagi shaklda beriladi: