Oziq-ovqat maxsulotlari texnologiyasi va sanoat uzumchiligi

Mahsulotlar hisobi
Spirt ishlab chiqarishda mahsulotlar hisobi «Норм технологического проектирования предприятий спиртовой промышленности ВНТП 34-93» ga asosan olib boriladi.
Berilgan ma’lumotlar:
A) Ishlab chiqarish quvvati kuniga 1200 dal a/a spirt
B) Qo’shimchalardan tozalangan va pishirishga berilayotgan donning kraxmalliligi 52,0%, namligi 14,5%, donning maydalanish darajasi 1 mm li elakdan maydalangan donning 75-80% o‘tadi.
C) Ferment preparatlari.
Amilosubtilin Gx, TU 18-3-15-85 buyicha (quruq moddalarning massa ulushi C %, Amilolitik aktivligi AC 90 yed/sm³, shartli kraxmal uchun sarfi AC 2 yed/g.
Glyukovamarin Gx, TU 10-04-03-07-87 buyicha quruq moddalarning massa ulushi 14%, bijg‘iydigan qandlar – 4%, glyukoamilaza aktivligi AC 90 yed/sm³, shartli kraxmal uchun sarfi AC 6,2 yed/g.
Kraxmalni sarf xisobi
1 tonna shartli kraxmaldan olinadigan spirt miqdori
64,7+0,8+1,1+0,1=66,7 dal
bu erda 64,7 - uzluksiz sxemada 1 tonna shartli kraxmaldan olinadigan normativ spirt miqdori, dal.
0,8; 1,1; 0,1 – bijg‘itishni 72 soat olib borganda va to‘liq ferment preparatlari bilan ishlanganda shuningdek yangi texnologik usullar qullanganda normativ spirt miqdoriga qo‘shiladigan qo‘shimchalar
1200 dal spirt olish uchun sarflanadigan umumiy kraxmal miqdori
.
Qandlashtirish jarayoniga beriladigan glyukovamarina Gx miqdori:
yoki 507.02.
Bu erda: 6200 – 1 kg kraxmal uchun glyukovamorinni sarfi, Gl С yed/kg hisobida; 220-fermentni glyukoamilaza aktivligi, Gl C eyd/ml.

Me’yoriy xujjatlarga ko‘ra 1m³ glyukovamarin Gx tarkibida 40 kg kraxmal bo‘ladi 1267,5 l glyukovamarin Gx ferment eritmasidagi kraxmal miqdori quyidagicha:

50,7 kg kraxmaldan esa xosil bo‘ladigan spirtning miqdori:

bu erda: 65 – 1 t kraxmaldan xosil bo‘ladigan spirt miqdori.
Bug‘doy bilan ishlab chiqarishga keladigan kraxmal miqdori
26986.5– 304.212 = 26682.288 kg. Undan esa 1800 – 19.77=1780.23dal spirt xosil bo‘ladi

Bug‘doyni sarf - hisobi

2996,7 dal spirt olish uchun pishirish jarayoniga beriladigan bug‘doy miqdori

Bu erda:
52,0 – bug‘doydagi shartli kraxmalni miqdori, %da
Bug‘doy tarkibi:

Quruq moddalar: jumladan			85,5%		43561.8
a)	Bijg‘iydigan	52,0 %		17970.6
b)	Bijg‘imaydigan	33,13%		11449.3
	Suv	14,5%		5011.0
	Jami	100%		34559.0 kg

Tozalanmagan don sarfi:

Bu erda:
1 - donni ifloslanganlik darajasi, %
2 – tovar donda begona donlar miqdori %.

Zames tayyorlash

Zames tayyorlash uchun aralashtirgichga solinadigan iliq suv miqdori:
34559x3=103671 kg.
Zamesni pishirish va qandlashtirish uchun ketadigan amilosubtilina Gx fermentini miqdori:
yoki 399.41.
Bu yerda:
2,0 - Zamesni pishirish va qandlashtirishda, 1 gr shartli kraxmal uchun sarflanadigan amilosubtilin Gx fermentini amilolitik aktivligi, AC ed/gr.
1000 – grammni kilogrammga o‘tkazish koeffitsienti.
Zamesni umumiy miqdori
34559+103667+399.4=138625.7 kg.
Zamesdagi quruq moddalar miqdori:

Bu erda: 0,06 - amilosubtilin Gx dagi quruq moddalar miqdori, birlik ulushda
Zamesni issiqlik sig‘imi: C_zam = C_{quruq moddalar} x 0,213 +C_suv x 0,787 = 1,5x0,213+4,2x0,787=0,32+3,305=3,625 kDj/kg×grad,
Bu erda: S_{quruq moddalar} – quruq moddalarning solishtirma issiqlik sig‘imi.
Don kraxmalini solishtirma issiqlik sig‘imi:
S_QM=1,52 kDj/kg×grad.
Suvning solishtirma issiqlik sig‘imi 4,2 kDj/kg×grad.
Xom-ashyoni (zamesni) pishirish
Isitish moslamasida (kontakt kallagi va GDFO) 44.5^o dan 80^oC ga zamesni pishirish uchun beriladigan bug‘ning sarfi:



Bu yerda:
1,04 - isitish moslamasida issiqlikni yo‘qolishini hisobga oluvchi koeffitsient.
2687.92 – 0.04MPa bosimdagi bug‘ning issiqlik sig‘imi, kdj/kg;
457.17 – kondensatning issiqlik sig‘imi, kdj/kg
Pishirish apparatidan chiqayotgan qizigan zames miqdori:
138625.7 + 8316.9 = 146941.9 kg.

Tozalangan xom-ashyoni massasiga nisbatan pishirishdagi o‘tkir bug‘ni nisbiy sarfi quyidagicha:

14862,2*100/34314,9=43,3%


Suslani qandlashtirish
Haroratni 108,74^oC dan 58^oC gacha bug‘latgichda tushirishda hosil bo‘ladigan ikkilamchi bug‘ miqdori:

Bu yerda: 2359,8 - 58^oC xaroratda issiqlik xosil bo‘lishi, kDj/kg
Qandlashtirish uskunasidagi massa miqdori
– = 145045.592 kg
Xammasi bo‘lib qandlashtirishga tushadigian susla va glyukovamarin massasi:
145045.592 + 7603.5 = 140442.5 kg.
Achitqilarni o‘stirish uchun qandlashtirish uskunasidan 6 % susla olinadi va buning miqdori quyidagicha 140949.52– x 0,06 = 8456.9 kg
Bijg‘ish bo‘limiga beriladigan suslani miqdori:
140949.52–8456.9 =132492.6 kg.

Suslani bijg‘itish

Bijg‘ish bo‘limiga tushadigan mahsulotlar:
a) Mahsulot sig‘imidan keladigan susla miqdori 143490.14648 kg.
b) Yetilgan achitqilar bijgiyotgan suslani hajmiga nisbatan 8-10% atrofida beriladi.
Xammasi bo‘lib bijg‘ish bo‘limiga (yuvish uchun ishlatilgan suv 5% zator bilan 2,5% va achitqi bilan) beriladigan massa miqdori:
132492.6+132492.6×0,08+132492.6×0,05+132492.6×0,08×0,025=149981.6 kg
Karbonat angidridni chiqish miqdori:
30×789,27×0,955 = 22612.6 kg.
Bu erda: 789,27 – 100 dal suvsiz spirtni massasi, kg.
0,955 - Karbonat angidridni suvsiz spirtga nisbatan chiqishi kg/kg.
Yetilgan brajka
Yetilgan brajkani miqdori
149981.6 – 22612.6 = 127369 kg
Spirt tutgichdan tushadigan suv-spirt aralashmasi suyuqligini hisobga olgan holda yetilgan brajkani miqdori:

Bu erda: 2,5 – suv-spirtli suyuqlikni hajmiy ulushi, %.
p = 1,00993 zichlikdagi yetilgan brajkani hajmi
: 1,00993 = 129269.5 l
Barda bilan spirtni yo‘qolishi spirt bo‘yicha 0,2 % ni tashkil qiladi.
Xammasi bo‘lib brajka tarkibidagi spirt yo‘qolishini hisobga olgan holda 100,2% yoki 1200 × 1,002 = 1202.4 dal yoki 1202.4×7,8927 = 9490.2 kg spirt bo‘ladi.
Maksimal yo‘qotishlarni hisobga olgan holda yetilgan brajka tarkibidagi spirtni konsentratsiyasi

Bragorektifikatsion bo‘limiga tushadigan brajkani miqdori (bijg‘itish uskunalarini yuvish uchun ishlatiladigan suvni miqdorini hisobga olgan holda):

yoki ×1,00993 = 131205.8 kg.

Bu yerda: 0, 5% - bijg‘itish uskunalarini yuvishdagi suvni miqdori.