Ҳозирги ўзбек тили

MUHOKAMA UChUN SAVOLLAR

1. 
   Ishlatilish doirasiga ko’ra leksemalar qanday guruhlanadi?
   
2. 
   2.Qanday so’zlarning ishlatilish doirasi chegaralanmaydi?
   
3. 
   3.Qaysi so’z turkumlarida ishlatilish doirasi chegaralangan leksemalar bor? Ularning turlari?
   
4. 
   Dialektizmlar nima? Uning qanday turlari bor?
   
5. 
   Dialektizm-so’z va dialektizm-ma’no qanday farqlanadi?
   
6. 
   Eskirish jarayonining natijalari nimalarda namoyon bo’ladi?
   
7. 
   Leksik istorizmlar nima?
   
8. 
   Leksik arxaizmlar nima? Uning qanday turlari bor?
   
9. 
   Leksik istorizm va leksik arxaizmlar qanday farqlanadi?
   
10. 
    Leksik neologizm nima? Uning qanday turlari bor?
    

Mavzuga oid mustaqil ish topshiriqlari:
1. Argotizm va jargonizmlar.


Mavzu bo’yicha asosiy xulosalar:

• 
  O’z qatlam - o’zbek tili leksikasining umumturkiy so’zlar va sof o’zbek so’zlaridan iborat
  
• 
  Leksik neologizmlar tilda yangi paydo bo’lgan va yangilik bo’yog’ini yo’qotmagan so’zlar: internet, marketing, litsenziya va b
  

Argotizm va jargonizmlar – biror argo yoki jargonga xos leksemalar. Argo va jargonlar biror ijtimoiy guruh yoki toifalarning, masalan, sportchilar, o’g’rilar, olibsotarlar, poraxo’rlar va boshqalarning «yasama tili»dir. Shuning uchun argo va jargonlar ijtimoiy dialektlar deb ham yuritiladi.
Argotizmlar yashirin ma’no ifodalaydi. Masalan, otarchilar orasida–yakan(«pul»), ichuvchilar orasida-novcha («araq»), qizil («vino») kabi.
Jargonizmlarda yashirin ma’no bilan birga tinglovchini yoki o’zga bir shaxsni kamsitish yoxud uning xislatlarini bo’rttirib baholash ottenkalari ham mavjud bo’ladi. Masalan, talabalar jargonida: dum-«topshirilmagan imtihon», «qarz»; jonli so’zlashuvda: yo’rg’a-«engil tabiatli», «buzuq» va b.lar.