O`zlashtirish yoki rastrata yo`li bilan talon- taroj qilish jinoyat tushunchasi jinoyat tarkibi javobgsrlikni og`irlashtiriuvchi holatlar

Xazina – yerga ko‘milgan yoki boshqa usullarda yashirilgan pul yoki qimmatbaho narsalar. Ularning egasini aniqlash mavjud bo‘lmaydi yoki u qonunga muvofiq ravishda mulkka egalik qilish huquqini yo‘qotgan bo‘ladi va bu mulk xazina yashirilgan joy (yer maydoni, uy- joy va h.k.) egasining egaligiga o‘tadi.
Obyektiv tomondan talon-taroj o‘zganing mol-mulkini o‘z foydasiga yoki boshqa shaxslar foydasiga g‘ayriqonuniy ravishda, bepul tortib olishda ifodalanadi. O‘zbekiston Respublikasi qonunlarida talon-taroj qanday usulda sodir etilganiga qarab uning uchun javobgarlik differensiatsiya qilingan.

XULOSA

Mamlakatimizda huquqiy demokratik jamiyat hozirgi davrda biz huquqni muhofaza qiluvchi idoralar faoliyatini kuchaytirishimiz va fuqarolarimizning huquqiy ongini oshirishimiz zarur. Shundagina ushbu sa’y-harakatimiz fuqarolarning huquq va erkinliklari, korxonalar va tashkilotlarning qonun bilan qo’riqlanadigan manfaatlari himoya qilinishini, qonuniylik mustahkamlanishini ta’minlaydi.
Mustaqil O’zbekiston Respublikasining yangi Konstitutsiyasi bilan fuqarolarning shaxsiy, iqtisodiy va ijtimoiy huquqlari belgilanibgina qolmay kafolatlangan hamdir. Bu huquqlarning amalga oshirilishi fuqarolarning o’z burchlarini lozim darajada bajarishlari bilan uzviy bog’liq. Konstitutsiyada fuqarolar qonunlarga rioya etishga, boshqa kishilarning huquqlari, erkinliklari, sha’ni va qadr-qimmatini hurmat qilishga majbur ekanliklari ta’kidlangan. Ko’pchilik hollarda fuqarolar o’z huquqlarini davlat organlarining aralashuvisiz amalga oshiradi. Ammo fuqaroning huquqi buzilsa, u himoya qilinishi lozim. Konstitutsiyaning 44-moddasida har bir shaxsga o’z huquq va erkinliklarini huquqni muhofaza qiluvchi organlar orqali himoya qilish mansabdor shaxslar, jamoat tashkilotlari va birlashmalarining g’ayriqonuniy xatti-harakatlari ustidan huquqni muhofaza qiluvchi organlarga shikoyat qilish huquqi kafolatlangan.
Fuqarolar ko’pgina sabablarga ko’ra jinoyat sodir qiladilar. O’zgalar mulkini talon-taroj qilish bilan bog’liq bo’lgan jinoyatlar bo’yicha jinoyatni to’g’ri kvalifikatsiya qilish ham hal qiluvchi ahamiyatga ega. Bunga sud hokimiyatining oliy organi Oliy Sud jiddiy e’tibor berib keladi. Ma’lumki, to’g’ri kvalifikatsiya deganda, sodir etilgan xatti-harakat belgilari bilan Jinoyat kodeksining maxsus qismi tegishli moddalari belgilari to’la mos kelishi tushuniladi. Aynan to’la mos kelishi deyishimizga sabab shuki, belgilardan birortasi mos kelmasa xatti-harakatni JK mazkur moddasi bilan kvalifikatsiya qlishga yo’l qo’yilmaydi.
,