O‘zmu xabarlari Вестник нууз acta nuuz filologiya 1/4/1 2023 245

O‘zMU xabarlari Вестник НУУз ACTA NUUz
 
FILOLOGIYA 
1/4/1 2023 
- 296 -
ularning umumiste’mol leksik birlik sifatidagi semantik 
xususiyatlariga to‘xtalamiz. 
Ingliz tili izohli va tarjima lug‘atlaridan ingliz tili 
relyefonimlari tizimidagi til birliklari sifatida quyidagilarni 
ajratdik: cape (qo‘ltiq), hill (qoya), mountain (tog‘), pass 
(dara), peak (cho‘qqi), plain (tekislik), plateau (plato), valley 
(vodiy), highland (tog‘li hudud), swamp (botqoq), gulf 
(qo‘ltiq), ocean (okean), sea (dengiz), lake (ko‘l), river 
(daryo), spring (buloq), stream (jilg‘a), bay (buxta), beach 
(sohil), cave (g‘or), creek (jilg‘a), desert (sahro), earth (yer), 
island (orol), pond (hovuz), riverbed (daryo bo‘yi), waterfall 
(sharshara), archipelago (arxipelag), dais (tepalik, balandlik), 
ridge, spade, shovel (bel, tog‘ning o‘rtasi), delta (delta), 
acclivous, (qiyalik, nishab), declivity (qiya, nishab), precipice 
(jarlik), delta (of river) (liman), massif; tract (massiv), breadth 
(kenglik), full of ups and downs, bumpy, uneven ground (past-
balandlik), low place, hole; lowland, depression (pastlik), 
flatness (yassilik, tekislik), land (quruqlik), plain, open and 
level area (yalanglik), incline (yon-bag‘ir), sands (qumlik). 
Bizningcha, ushbu til birliklarini yer sathida 
joylashishiga qarab quyidagi guruhlarga ajratish mumkin: 
Pastlik. 
Tekislik. 
Balandlik. 
Joylashishiga ko‘ra pastlik ma’nosini bildiruvchi 
so‘zlarga cape (qo‘ltiq), gulf (qo‘ltiq), ocean (okean), sea 
(dengiz), lake (ko‘l), river (daryo), spring (buloq), stream 
(jilg‘a), pond (hovuz), riverbed (daryo bo‘yi), swamp 
(botqoq), delta (delta), (jarlik), delta (of river) (liman), massif; 
tract (massiv), breadth (kenglik), full of ups and downs, 
bumpy, uneven ground (past-balandlik), low place, hole; 
lowland, depression (pastlik) kabi birliklar mansub. 
Joylashishiga ko‘ra tekislik ma’nosini ifodalovchi 
relyefonimlar sirasiga plain (tekislik), plateau (plato), valley 
(vodiy), swamp (botqoq), beach (sohil), desert (sahro), earth 
(yer), island (orol), archipelago (arxipelag), breadth (kenglik), 
flatness (yassilik, tekislik), land (quruqlik), plain, open and 
level area (yalanglik), sands (qumlik) kabi birliklar kiradi. 
Joylashishiga ko‘ra balandlik ma’nosini ifodalovchi 
relyefonimlarga cape (qo‘ltiq), cliff (tik qoya), hill (qoya), 
mountain (tog‘), pass (dara), peak (cho‘qqi), highland (tog‘li 
hudud), bay (buxta), cave (g‘or), dais (tepalik, balandlik), 
ridge, spade, shovel (bel, tog‘ning o‘rtasi), acclivous, (qiyalik, 
nishab), declivity (qiya, nishab), incline (yon-bag‘ir) kabi 
lekesemalarni kiritish mumkin. 
Xulosa. Ingliz tilidagi relyefonimlar o‘z tizimiga ega 
bo‘lib, ular balandlik, tekislik va pastlikni bildiruvchi so‘zlar 
guruhiga birlashadi.