P. G‘ulomov, O‘zbekiston Xalq o‘qituvchisi X. Inog‘omov
Download 4.44 Mb. Pdf ko'rish
|
|
76-rasm.
Gibraltar bo‘g‘izining Yevropadagi qirg‘og‘idan Afrika qirg‘og‘ining ko‘rinishi. http://eduportal.uz http://eduportal.uz 142 ruqlik ichkarisida joylashgan jami 16 ta davlat mavjud. Ularning qatorida Chad, Ni- ger, Mali, Efiopiya, Zambiya, Botsvana, Janubiy Sudan kabi yirik davlatlar bor. Efi opiya jahonning quruqlik ichkarisida joylashgan 44 ta davlatlar orasida aholi soni bo‘yicha yetakchisi hisoblanadi. Afrika davlatlaridan 51 tasi respublika, 3 tasi (Marokash, Svazilend (Esvatini), Le- soto) monarxiya boshqaruv shakliga ega. Ma’muriy-hududiy jihatdan Afrikadagi 6 ta davlat – Nigeriya, Efiopiya, Sudan, Janubiy Sudan, Somali, Komor orollari – federativ tuzilishga ega. Afrika davlatlari boy va xilma-xil tabiiy resurslari, ayniqsa, mineral boyliklari bilan ajralib turadi. Neft va tabiiy gaz zaxiralariga Nigeriya, Jazoir, Liviya, Angola, Gabon, Kongo davlatlari boy. Qit’ada eng katta ko‘mir zaxiralari bilan JAR ajralib turadi. JAR, Namibiya, Botsvana, Zam- biya, KDR, Niger va boshqa ko‘plab Afrika davlatlari rangli, qimmatbaho va radioaktiv metallar, olmosning yirik konlari bilan mashhur. Afrikada keng tarqalgan tabiat zonalari savanna, chalacho‘l, cho‘l ham- da nam ekvatorial o‘rmonlar hisoblanadi. Shimoliy Afrikada sayyoramiz- dagi eng yirik cho‘l – Sahroyi Kabir joylashgan. Uning janubiy chega- rasi bo‘ylab cho‘zilgan Saxel deb ataluvchi chalacho‘l xususiyatli tabiiy geografik o‘lka jahon bo‘yicha aholisi va qishloq xo‘jaligi cho‘llashish jarayonidan eng jiddiy zarar ko‘rayotgan hudud hisoblanadi. Saxel Su- dan, Chad, Niger, Mali, Mavritaniya kabi davlatlar hududini qamrab oladi (77-rasm). 1. Afrikaning geografik o‘rni uning tabiiy sharoitiga qanday ta’sir ko‘rsatgan? 2. Afrika siyosiy xaritasining tarixiy shakllanishi va zamonaviy holatining xususiyatlarini izohlang. 3. Afrika mamlakatlarining mustamlakachilik o‘tmishi ularning hozirgi kundagi rivojlanishiga qanday tarzda ta’sir ko‘rsatmoqda? 4. Saxel tabiiy geografik o‘lkasi qayerda joylashgan va qanday xususiyatlari bilan ajralib turadi? 77-rasm. Cho‘llashish kuch- li rivojlanayotgan Saxel o‘lkasining hududi. http://eduportal.uz http://eduportal.uz |
