Параллел проекциялаш ва унинг хоссалари. Режа

Параллел проекциялаш ва унинг хоссалари.
Режа:

1. 
   Параллел проекциялаш ќандай амалга оширилади?
   
2. 
   Параллел проекциялаш таърифи.
   
3. 
   Параллел проекциялаш ќуринишлари.
   
4. 
   Параллел проекциялаш хоссалари.
   

1. 
   Шаклни параллел проекциялаш ќўйидагича амалга оширилади: чизма текислигини кесиб ўтувчи ихтиёрий тўѓри чизиќни оламиз ва шаклнинг ихтиёрий А нуќтасидан Н га параллел ќилиб тўѓри чизиќ ўтказамиз. Бу тўѓри чизиќнинг чизма теекислиги билан кесишган А₁ нуќтаси А нуќтанинг тасвириш бўлади.
   

Шаклни ћар бир нуќтасини тасвирини шу тарзида ясаб, шу шаклнинг текислигдаги тасвирини ћосил ќиламиз:

2. 
   Параллел проекциялашни марказий проекциялашнинг хусусий ћоли деб ќараш мумкин. Фаќат бу ерда проекцияловчи нурлар ўзаро параллел йўналган бўлади. (2 чизма)
   

Бу ерда M¹N¹ проекциялаш йўналиши дейилади. Фазодаги
Ѓ шаклни α текисликка проекциялаш учун Ѓ шаклнинг ћар бир нуќтаси орќали M¹N¹ йўналишга параллел ќилиб проекцияловчи тўѓри чизиќлар ўтказамиз. Бу тўѓри чизиќларнинг α ςекислик билан кесишган Ѓ₁ нуќталар тўплами Ѓ шаклнинг α текисликдаги параллел проекцияси дейилади.

3. 
   Проекцияловчи тўѓри чизиќларнинг проекциялар текислигига нисбатан ќандай йўналишда бўлишига ќараб параллел проекциялаш 2 хил бўлади:
   

А) Ќийшиќ бурчакли;

1. 
   Тўѓри бурчакли.
   

1 – таъриф. Агар проекциялаш йўналиши проекциялар текислиги билан тўѓри бурчак ташкил ќилса, бундай параллел проекциялаш тўѓри бурчакли ёки ортогонал проекциялаш дейилади.
2 – таъриф. Агар проекциялаш йўналиши проекциялар текислиги билан тўѓри бурчак ташкил ќилса, бундай параллел проекциялаш ќийшиќ бурчакли проекциялаш дейилади.

4. 
   Параллел проекциялаш хоссалари.
   

1. 
   Тўѓри чизиќ проекцияси тўѓри чизиќдир.
   
2. 
   Параллел тўѓри чизиќларнинг проекциялари ўзаро параллелдир.
   
3. 
   Икки параллел кесма проекциялари узунликларининг нисбати проекцияланувчи кесмалар узунликларининг нисбатига тенг.
   

5. 
   Янги мавзуни мустаћкамлаш.
   

1 – масала. Учбурчакнинг параллел проекцияси берилган. Бу учбурчак медианаларининг проекцияларини ясанг.










Ечиш:
Параллел проексиялашда тўѓри чизиќ кесмаларининг нисбати саќланади. Шунинг учун учбурчак томонининг ўртаси бу томон проекциясининг ўртасига проекцияланади. Демак, учбурчак медианаларининг проекциялари унинг проекциясининг медианалари бўлади. (3 – чизма)
3 – масала. Параллелограммни параллел проекциялашда параллелограмм ћосил ќилиш мумкинми.
Жавоб: Параллел проекциялашда тўѓри чизиќлар параллелиги саќланади. Шунинг учун параллелграммнинг проекцияси параллелограмм бўлиши мумкин.

Мустаќил иш

Параллел проекциялашда параллелограммдан квадрат ћосил ќилиш мумкинми?
Жавоб: мумкин.

6. 
   Дарсни хулосалаш.
   

Бугун фазовий шаклларни параллел проекциялаш
натижасида текисликда тасвирини чизиш учун дастлабки маълумотларни олдик. Келгуси дарсларимизда призма, пиромеда, айланиш жисмларини тасвирлашни ўрганамиз.