Parlamentning roli Davlat qarzini


Download 2.05 Mb.
bet7/30
Sana03.12.2023
Hajmi2.05 Mb.
#1800562
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   30
Bog'liq
The Role of Parliament in Public Debt Management - Weathering the COVID-19 Crisis (1)

band: Fiskal qoidalar

Buyuk Britaniyada joylashgan tashkilotlardan biri fiskal qoidalarni "hukumat tomonidan o'z soliqlarini cheklash va ortiqcha xarajatlarni cheklash uchun o'rnatilgan parametrlar" sifatida belgilaydi.38 Qarz qoidalariga qo'shimcha ravishda, fiskal qoidalarning yana uchta turi mavjud (byudjet balansi qoidalari, xarajatlar qoidalari va daromadlar qoidalari). ).


Indoneziyaning 2004-yildan beri amal qilib kelayotgan qarz qoidasi shundan iboratki, markaziy va mahalliy hukumatlarning umumiy qarzi YaIMning 60 foizidan oshmasligi kerak. Bu qoida Davlat moliyasi toÿgÿrisidagi qonunda belgilangan.39 Gruziyaning qarz qoidasi shundan iboratki, davlat


qarzining YaIMga nisbati 60% dan oshmasligi kerak.40 Botsvana qarzining chegarasi umumiy ichki va tashqi qarzlarning har biri YaIMning 20% ni tashkil etadi.41


Sarlavhalardan tashqari

Sarlavhali ko'rsatkichlardan tashqari, parlament a'zolari davlat qarzi bilan bog'liq vaziyat haqida to'liqroq tasavvurga ega bo'lish uchun o'rganishni xohlaydigan bir qator muhim ko'rsatkichlar ham mavjud. “Davlat qarzining tarkibi” tashqi qarzning foizini, qarzning to'lash muddati tarkibini va tashqi qarz miqdorini bildiradi.


Ushbu atamalarning har biri quyida muhokama qilinadi.

Davlat qarzini boshqarishda parlamentning roli – 16


I. Tashqi qarzning ulushi


Tashqi qarz – “mamlakat qarzining xorijiy kreditorlardan, shu jumladan tijorat banklaridan, hukumatlardan yoki xalqaro moliya institutlaridan olingan qismi. Bu ssudalar, jumladan, foizlar, odatda, kredit berilgan valyutada to‘lanishi kerak”.VI
Tashqi qarzga xizmat ko'rsatish xorijiy valyuta zaxiralari va (yoki) qo'shimcha qarzlar hisobidan ajratilgan valyuta tushumlari hisobidan amalga oshiriladi. Agar tashqi davlat qarzining o'sishi valyuta tushumidan (XVB) oshsa, tashqi davlat qarzining YHMga nisbati o'sishda davom etadi.

Tashqi qarz rasmiy ikki va ko'p tomonlama kreditorlardan xususiy sektor tomon o'tdi. Bu ko‘p jihatdan xalqaro moliya bozorlariga chiqish imkoniyatlarining ortishi bilan bog‘liq. Xususiy kreditorlar oldidagi tashqi davlat va davlat tomonidan kafolatlangan qarzlarning ulushi 2000 yildagi jami 41 foizdan 2015 yilga kelib 62 foizga oshdi.


Tashqi qarzning ichki qarzga nisbatan yuqori nisbati “mamlakatning manevr qilish imkoniyatiga ta’sir qilishi va qarzdor davlatlarni xorijiy kreditorlarni tinchlantirish uchun moliyaviy tejamkorlik choralarini qo‘llashga majbur qilishi” mumkin. Misol uchun, Gretsiya qarzining to'rtdan uch qismi tashqi qarzda bo'lganligi sababli, "kreditorlar tomonidan fiskal qat'iylashtirish uchun kuchli bosim" bo'lgan.42 Milliy suverenitet bilan bog'liq oqibatlar ham bo'lishi mumkin. Masalan, Shri-Lankaning Hambantota portini 99 yillik ijaraga Xitoyga topshirishi tashqi qarzning iqtisodiy va siyosiy risklarini ko'rsatadi (5-bandga qarang).



    1. qator: Tashqi qarz va qarz tuzog'i diplomatiyasi

“Qarz tuzog‘i” atamasi 2017-yilda Hindistonlik akademik “mamlakatlar qarz tuzog‘iga tushib qolishmoqda, bu esa ularni Xitoy ta’siridan himoyasiz qoldiradi” deb ogohlantirganida paydo bo‘lgan.43 Akademik Brahma Chellanining so‘zlariga ko‘ra : “Xitoy (oÿzining “Kamerlar va yoÿllar” tashabbusi – BRI orqali) strategik jihatdan joylashgan rivojlanayotgan mamlakatlardagi infratuzilma loyihalarini qoÿllab-quvvatlamoqda, koÿpincha oÿz hukumatlariga katta miqdorda kreditlar ajratmoqda. Natijada mamlakatlar qarz tuzog'iga tushib qolishadi va bu ularni Xitoy ta'siridan himoyasiz qoldiradi”.44


Global Rivojlanish Markazi (CGD) taÿkidlaganidek, BRI Osiyo, Yevropa va Afrikaga infratuzilmani moliyalashtirish uchun trillionlab dollarlarni yetkazib berishni maqsad qilgan.45 Asia Times gazetasiga koÿra, “grantlar yoki imtiyozli kreditlar (quyida) taklif qilish oÿrniga. Bozor foiz stavkalari), Xitoy loyiha bilan bog'liq yirik kreditlarni bozorga asoslangan stavkalarda, shaffofliksiz va ko'pincha atrof-muhit yoki ijtimoiy ta'sirni kam yoki umuman baholamaydi” . Kelajakda BRI bilan bog'liq moliyalashtirish, sakkizta davlat alohida tashvishga solmoqda”.VII


Shri-Lankaning Hambantota porti gavjum yuk tashish yo'lida joylashgan ishi tashqi qarzning iqtisodiy va siyosiy xavflarini ko'rsatadi. Shri-Lankaning Hambantota haqidagi tasavvuri u Shri-Lankaga koÿproq kemalar olib kelishi va Osiyodagi eng muhim konteyner terminallaridan biri boÿlgan Kolombo portiga bosimni yumshatish edi.47 2010-yil noyabr oyida ochilgan Portning I bosqichi loyihasi moliyalashtirildi . Xitoyning davlat eksport-import banki (Exim) krediti hisobidan.



BIZ
Tashqi qarzning yanada texnik ta'rifi - "qarzdor tomonidan kelajakdagi foiz(lar)ni to'lashni talab qiladigan va norezidentlarga qarzdor bo'lgan


joriy majburiyatlarning to'lanmagan summasi. iqtisodiyot rezidentlari”. https://datahelpdesk.worldbank.org/knowledgebase /articles/474124-what- is-external-debt.
O'lchov sifatida yalpi ichki mahsulotga nisbatan tashqi umumiy davlat qarzidan foydalanish mumkin. Bloch, Debra va boshqalarga qarang. "Davlat qarzi ko'rsatkichlari: ma'lumotlarni tushunish". OECD Iqtisodiyot bo'limi. Ishchi hujjatlar ÿ 1228, 2015 yil iyun, p.

VII

Sakkizta tashvishli davlat: Bu davlatlar Jibuti, Qirg'iziston Respublikasi (Qirg'iziston), Laos
Xalq Demokratik Respublikasi (Laos), Maldiv orollari, Moÿgÿuliston, Chernogoriya, Pokiston va Tojikiston. https://www.cgdev.org/ga qarang sites/default/files/examining-debt-implications-belt-and-road-initiative-policy-perspective.pdf


Demokratiya uchun Vestminster jamg'armasi - 17

Surat: Mahinda Rajapaksa / Magamdagi olomon Ruhunupura Mahinda Rajapaksa porti


Iqtisodiy texnik-iqtisodiy asoslarda bashorat qilinganidek, Hambantota porti moliyaviy jihatdan rivojlanmadi, bu Shri-Lanka hukumatini qo'shimcha kreditlar izlashga majbur qildi. 2018 yil dekabr oyida moliyaviy bosim kuchayib borayotgani va portdagi yo'qotishlar davom etayotganida, Shri-Lanka portning 85% ulushini Xitoy hukumatining afzal ko'rgan kompaniyasi bo'lgan China Merchants Portiga topshirishga rozi bo'ldi. Bundan tashqari, China Merchants Port port atrofidagi 15 000 gektar yerga egalik qilish bo'yicha muzokaralar olib bordi .


Shri-Lankaning Xitoy oldidagi qarzining iqtisodiy xavflari dengiz va quruqlikdagi aktivlarga egalik huquqini yo'qotishda o'zini aniq ko'rsatgan bo'lsa-da, Hambantota porti epizodi tashqi qarzga nisbatan ancha nozikroq, ammo zararli bo'lmagan siyosiy xavflarni ham namoyish etadi.


Xitoyning "qarz tuzog'i diplomatiyasi" so'nggi paytlarda katta e'tiborga sazovor bo'lsa-da, ba'zi STKlar qarz tuzog'i diplomatiyasi sobiq mustamlakalar mustaqillikka erishganidan beri qo'llaniladigan "neokolonialistik" vositalarning uzoq qatoridan boshqa narsa ekanligini ta'kidlamoqda. Masalan, Noqonuniy qarzni bekor qilish qo'mitasi quyidagilarni tushuntiradi:


“Rivojlanayotgan mamlakatlar Jahon banki, xususiy banklar va yuqori sanoati rivojlangan mamlakatlar hukumatlari tomonidan kredit olishga faol rag‘batlantirildi . Keyin 1979 yil oxirida to'satdan tub o'zgarishlar ro'y berdi, neoliberal siyosat boshlangan paytda AQSh G'aznachiligi foiz stavkalarining keskin ko'tarilishini joriy qildi . narsalar. 1980-yillarda kreditorlar katta daromad olishdi. 1997 yildagi Janubi-Sharqiy Osiyo va Koreyadagi moliyaviy inqirozdan keyin kreditorlar (jumladan, Jahon banki) foydasiga qarz bo'yicha sof moliyaviy o'tkazma sezilarli darajada o'sib bordi, shu bilan birga, qarz miqdori o'sishda davom etdi. ilgari hech qachon ko‘rilmagan cho‘qqilar”.48


Davlat qarzini boshqarishda parlamentning roli – 18




  1. Download 2.05 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   30




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling