Parmalash, zenkerlash va razverkalash ishlov berish

Protyajkani konstruktsiyasi. Tortiladigan teshiklarni turi bo’yicha protyajkalar konstruktsiyasi quyidagilarga bo’linadi:
-aylana teshiklar uchun protyajkalar;
-shlitsali protyajkalar;
-shakildor, masalan evalvyent tishli;
-aralash, masalan, bitta protyajkada aylana va shlitsali;
-shponkali va ariqchali protyajkalar;
-tishlar quyiladigan yig’ma protyajkalar va qattiq qotishmali plastinkalar bilan ta’minlanadigan protyajkalar.
Barcha boshqa protyajkalar kabi, aylana protyajkalar quyidagi qismlardan iborat: 19.18- rasm.

b)

13- rasm. Protyajka konstruksiyasi.
Dumaloq protyajkani elementlari:
l₁ – qulf (dumcha) qismi-protyajkani dastgoh tortuvchi qurilmasi bilan bog’laydi;
l₂ – bo’yincha – qulf qismini oldingi yo’naltiruvchi qismi bilan bo’g’laydi;
l₃ – oldindi yo’naltiruvchi qism;
l₄ – kesuvchi qism;
l₅ – kalibrlovchi qismi;
l₆ – orqa yo’naltiruvchi qism;
Protyajka tishlaridagi oldingi burchak γ=5-20^o va u ishlov berilayotgan material xossalariga bog’liq bo’ladi, orqa burchak α=1-4^o va u ishlov berish aniqligiga bog’liq bo’ladi.
Protyajka materiali – legirlangan po’lat XVG va tezkesar po’lat P18.
Kesish tezligini elementlar. Kesish tezligi V – protyajkani ilgarilanma xarakat tezligi, u 1 dan10 m/ min. gacha oraliqda tebranadi.
Surish S_Z yoki qo’shni tishlar balandligi orasidagi farq bitta tishga ko’tarilish deb ataladi. Surish emperik formula bo’yicha aniqlanadi.
Aylana va shlitsali protyajkalar uchun:
S_Z = C_S D^X_S;
Bu yerda: D protyajka diametri,mm
Shponkali protyajkalar uchun:
S_Z = C_S B^X_S.
B- protyajkani eni.
C_{S –} va x_S larning qiymatlari quyidagi jadvalda keltirilgan (19.3-jadval)

2-jadval

Ishlov beriladigan metall	Aylanali protyajka		Shlitsali protyajka		Shponkali protyajka
	CS	^XS	CS	^XS		CS	^XS
Po’lat b =450-600 MN/m^2	0,015	0,4	0,0107	0,6		0,021	0,5
Po’lat b=600-800 MN/m^2	0,012	0,4	0,0096	0,6		0,018	0,5
Kulrang va bolg’alan gan cho’yan	0,0091	0,53	0,0182	0,5		0,0234	0,5

Asosiy vaqt
, min
Bu yerda: L_b – ishchi yurish uzunligi
K – orqaga yurishni hisobga oluvchi koeffitsiyent- (K= 1,14 –1,5)
L_np = L +l_t+l_k+l mm.
L –tortiladigan teshikni uzunligi, mm;
l _{t –} protyajkani kesuvchi qismini uzunligi, mm;
l _t = t *z
t –qadam;
z –tishlar soni;
l _{k –} protyajkani kalibrlash qismini uzunligi, mm;
l – protyajkani chiqish uzunligi kirish va chiqishda
o’rtacha 10-20 mm.
Kesish kuchi. Protyajka tishlari bilan kesadigan qatlamni qirqilishiga qarshiligi va protyajkani orqa yo’nalishida Pz kuchi ta’sir qiladi. Pz kuchi ishlov beriladigan materialni fizik-mexanik xossalariga, surishga, protyajka tishlarining geometrik elementlariga, kesishda ishtirok etuvchi tishlar soniga va protyajka turiga bog’liq bo’ladi.
P_z = P∑B (N)
Bu yerda; P – 1mm tig’ uzunligidagi kesish kuchi, n
∑B – bir vaqtda ishlovchi tishlarning tig’ uzunliklarini eng katta yig’indisi.
∑B = Z_i = b Z_i, chunki Z_s= 1
Bu yerda: B – kesish paramyetri;
Z_s –sektsiyada tishlar soni;
Z_i -bir vaqtda ishlovchi tishlarni eng katta soni;

l – tortish uzunligi;
t – kesuvchi tishlar qadami.
P_z kuchi dastgohni torta oladigan kuchidan kichik bo’lishi kerak .