Pasport qismi Familiyasi, ismi, otasining ismi

Etiologiya va patogenez

O'tkir appenditsit eng keng tarqalgan jarrohlik kasallikdir. Har 200-250 kishidan har yili bitta aholi o'tkir appenditsit bilan kasallanadi. Ayollar erkaklarnikiga qaraganda 2-3 baravar ko'proq kasal. SSSRda har yili 1 milliondan ortiq appendektomiya amalga oshiriladi. Operatsiyadan keyingi o'lim darajasi 0,2— 0,3% ni tashkil qiladi va uning sababi ko'pincha­kasallik boshlanganidan keyin operatsiya qilingan bemorlarda yuzaga kelgan asoratlardir. Shu munosabat bilan aholi bilan doimiy sanitariya-ma'rifiy ishlar zarur bo'lib, uning maqsadi aholi o'rtasida qorin og'rig'i uchun tibbiy yordamga erta murojaat qilish zarurligini targ'ib qilish, o'z-o'zini davolashdan bosh tortishdir.
Etiologiya va patogenez. O'simtaning nerv-regulat apparati disfunktsiyasi natijasida unda qon aylanishi buziladi, bu esa trofik o'zgarishlarga olib keladi .o'simtada. Nerv-regulyator apparati disfunktsiyasi uchta omil guruhiga olib kelishi mumkin.
1. Sensibilizatsiya (allergik tarkibiy qism—oziq-ovqat al­lergiyasi, gelmintik invaziya).
2. Refleks yo'li (oshqozon, ichak, o't pufagi kasalliklari).
3. To'g'ridan-to'g'ri tirnash xususiyati (qurtdagi begona jismlar,­turli jarayonlar, najas toshlari, burmalar). 1 / z holatlarida o'tkir appenditsit­najas toshlari (FEKA-litalar), begona jismlar, qurtlar va boshqalar bilan appenditsitning lümeni bilan bog'liq.najaslitlar oddiy appenditsit bilan og'rigan­bemorlarning deyarli 40 foizida, halokatli appenditsit bilan og'rigan bemorlarning 65 foizida va teshuvchi appenditsit bilan og'rigan bemorlarning 99 foizida yashaydi. Uning distal qismida proksimal o'simtaning obstruktsiyasi bilan shilliq sekretsiya davom etadi, bu ichki-luminal bosimning sezilarli darajada oshishiga va majoziy jarayonning yurak devorida qon aylanishining buzilishiga olib keladi­.
Nerv-regulyator apparati disfunktsiyasi appendiksning mushaklari va tomirlarining spazmiga olib keladi. Qon aylanishining buzilishi natijasida uning devorida shish paydo bo'ladi. Shishgan shilliq­qavat turli xil jarayonlarning og'zini qoplaydi, unda to'plangan tarkib uni cho'zadi, jarayonning devoriga bosadi va uning trofikasini yanada buzadi. Natijada shilliq qavat har doim uning lümeninde mavjud bo'lgan mikroblarga (E. coli, stafilokokklar, streptokokklar, enterokokklar va boshqa mikroblar) chidamliligini yo'qotadi. Ular­ka o'simtasining devoriga kiritiladi va yallig'lanish paydo bo'ladi. O'tkir appenditsit, keyinchalik­, o'ziga xos bo'lmagan yallig'lanish jarayonidir.
Yallig'lanish jarayoni o'simtaning butun devor qalinligini egallaganida, atrofdagi TCA ni jarayonga jalb­qilinadi. Seroz efüzyon paydo bo'ladi, keyin yiring­paydo bo'ladi. Qorin parda bo'ylab tarqalib, jarayon to'kilgan yiringli peritonit xususiyatiga ega bo'ladi. Qulay kurs bilan ekssudatdan og'riq uchun­fibrin tushadi, u ichakning ilmoqlarini va omentumni yopishtirib, yallig'lanish markazini ajratib turadi. ­граничениеVermiform jarayon atrofidagi shunga o'xshash chegara appendikulyar infiltrat deb ataladi.
Appendikulyar infiltrat Sia ni eritishi yoki­yiringlashi mumkin. Appendikulyar infiltratning yiringlashi bilan periapendikulyar xo'ppoz hosil bo'ladi, u­qorin bo'shlig'iga (bu to'kilgan peritonitga olib keladi), ichakka, retroperitoneal bo'shliqqa kirib, to'planib, septikopiemiyaga olib kelishi mumkin. Juda kamdan-kam hollarda bunday xo'ppoz­qorin old devori orqali tashqariga chiqib ketishi mumkin. Xo'ppoz retroperitoneal bo'shliqqa kirganda, retroperitoneal tolaning flegmonasi paydo bo'ladi.
Kamdan kam uchraydigan asorat-bu pileflebit (og'iz­tomiridagi tromboflebit), so'ngra jigar to'qimalarida xo'ppozlarning rivojlanishi. Pileflebit o'tkir appenditsit bilan og'rigan bemorlarning 0,05 foizida aniqlanadi.
Oddiy (kataral) appenditsit. Qorin bo'shlig'ini ochganda, ba'zida hidsiz shaffof seroz efüzyon (ekssudat) ko'rinadi. Chuvalchangsimon jarayon biroz qalinlashgan, biroz taranglashgan, uning seroz membranasi giperemikdir. ­Agar shilliq qavat qalinlashgan, shishgan, bo'shashgan, giperemik bo'lsa, ba'zida unda kichik yaralar — epiteliya yo'q qilish o'choqlari ko'rinadi. Ushbu o'zgarishlar majoziy jarayonning qurtining yuqori qismida eng aniq­namoyon bo'ladi. Kataral yallig'lanish natijasida shilimshiq jarayonning lümeninde to'planadi. Gistologik tekshiruv­bilan shilliq qavatda epiteliya yo'q qilinishining kichik joylari aniqlanadi, ularning atrofida to'qimalar leykotsitlar tomonidan infiltratsiya qilinadi va ularning yuzasida fibrinoz blyashka mavjud.
Shilliq qavat epiteliyasining yo'q qilinishining ushbu o'chog'idan Pro­CESS tezda barcha qatlamlarga, shuningdek, jarayonning yuqori qismidan uning poydevoriga qadar tarqaladi. Yallig'lanish yiringli xarakterga ega bo'ladi, ya'ni­.flegmonoz va appenditsit paydo bo'lganda. Bunday holda, qorin bo'shlig'idagi ekssudat seroz yoki yiringli bo'lib, yonbosh fossa qorin pardasi xira, bulutli bo'ladi, ya'ni.jarayon jarayondan tashqariga chiqadi. Vermiform jarayon keskin qalinlashgan va taranglashgan, giperemik va fibrinoz qoplama bilan qoplangan. ­Flegmonoz yallig'lanish bilan niholdan lümen ichida yiring bor. Agar o'simtadan chiqib ketish butunlay to'sib qo'yilgan bo'lsa, unda yiring uning yopiq bo'shlig'ida to'planadi — o'simtaning empiemasi hosil bo'ladi, unda u kolbasa shakliga ega, keskin taranglashadi.
Flegmonoz o'zgargan o'simtani gistologik tekshirishda uning devorining qalinlashishi, qatlamlarning yomon farqlanishi, ularning aniq leykotsitlar infiltratsiyasi aniq seziladi. Shilliq qavatida yaralar ko'rinadi.

11.