Pdf-xchange 0 Examples

МАЪЛУМОТ ТАШУВЧИЛАР ВА УЛАРНИНГ ИСТИҚБОЛЛАРИ 
Кирйигитов Б., Арзикулов Ғ. 
Андижон давлат университети 
Ҳозирги кунда асосий манбаоар қаторига ахборот ва унинг шакллари 
ҳисобланади. Китоблар ва бошқа манбалар қоғоз шаклидан электрон 
шаклга ўтиши натижасида битта манбага жуда кўп фойдаланувчи уланиши 
ва амалиетда қўллаши мумкинлиги йўлга қўйилди. Бундай жараеннинг 
иқтисодий ва тежамкорлик нуқтаи назардан ҳам ижобий томонлари ҳам 
мавжуд.
Махлумот ташувчилар қаторига мобил телефон хотираси, флеш-
модем чипи, флеш-хотира ва компакт дискларни киритсак бўлади. Компакт 
дискларнинг турлари бир нечтага бўлинади:
CD-R(Compact Disc-Recordable – ёзилувчи компакт диск), CD-RW 
(Compact DiskRewritable- 1000 мартагача қайта ёзиш мумкин бўлган диск) - 
лaзeрли (кoмпaкт) дискга 650 Мбaйт (700 Мбaйт) ҳaжмдaги мaълумoтни 
ёзиш мумкин.
DVD (Digital Versatile Disk) дисклар бир ёки икки тaрaфлaмa мaълумoт 
ёзиш имкoниятини бeрaдигaн тaрздa тaйёрлaнaди. Тaрaфлaри сoнигa қaрaб 
DVDлaр DVD-5, DVD-9, DVD-10, DVD-14, DVD-18 турларга бўлинади ва 
мос равишда 5, 9, 10, 14, 18 Гб мaълумoтни сaқлайди.
HD DVD (юқори аниқликдаги рақамли универсал диск) – DVD 
дискларга нисбатан юқори аниқлик ва ҳажмга эга. HD DVD дисклар DVD 
дискларга қараганда 5 маротиба кўпроқ ахборотни сақлайди. HD DVD 
дисклардаги ахборотлар бир қатламли дискда 15Гб, икки қатламли дискда 
30Гб ни ташкил қилади.
Blu-ray Disc, BD (ингл. blue ray — хаворанг нур ва disc — диск;) — 
оптик диск ташувчи формати бўлиб, рақамли ахборотларни ҳамда юқори 
аниқликдаги видеоматериалларни катта зичликда ёзиш имконини беради.

---

173 
1-расм. Компакт дискларнинг кўриниши 
Blu-ray Disc даги ахборотларни ўқишда қисқа тўлқинли лазер (405 нм) 
дан фойдаланилади. Ушбу дисклардаги ахборот ҳажми бир қатламли дискда 
25Гб, икки қатламли дискда 50Гб ни ташкил қилади. 
Маълумот ва унинг сақланишини таъминловчи маълумот ташувчилар 
имкониятлари, ишлаш параметрлари ва фойдаланиш технологиясига риоя 
қилиш зарурлигини тушунтириш натижасида сақланаётган ахборот 
кафолатланган холда бўлишини таъминлайди. Таълим соҳасида эса бундай 
жараенларни тингловчига етказиш ва тўғри техник параметрлар асосида 
таҳрирлашни амалга ошириш имконини беради.