Pdf-xchange 0 Examples

PASKAL TILINING BAZI-BIR PROTSEDURA VA FUNKSIYALARI 
Azimov B.R.
Andijon davlat universiteti 
Exit-protsedurasi vazifasi dastur blokidan chiqish. 
program misol; 
function test: integer; 
begin test:=5; exit; test:=10; end; 
begin writeln(test); end. 
Dastur begin va end orasidan exit ko’rsatmasigacha ko'rsatmalarni bajaradi 
va chiqib ketadi. Natija sifatida 5 chop etladi ya'ni exit ko’rsatmasidan keyin 
testga o'zlashsin 10 ko’rsatmasi ishlamasdan chiqib ketadi. 
Halt[(ExitCode: word)]-bu protsedura dastur ishini tugallaydi qisqacha 
qilib aytganda dastur ishini to’xtatadi.
RunError[(ErrorCode: word)]- protsedurasi dastur xatoliklarini aniqlashda 
ishlatiladigan errorcode ga mos xotolik tarifini chiqaradi. 
Chr(N: byte): char- funksiyasi ASCII kodidagi raqamga mos keluvchi 
belgiga almashtirish vazifasini bajaradi. Quydagi qisqacha dastur unga misol 
bo’la oladi. 
program misol; 
var i: integer; 
begin 
writeln('ASCII kodidagi belgilar'); 
for i:=0 to 255 do 
writeln(chr(i));
readln; 
end. 
Yuqoridagi qisqacha dastur ASCII kodidagi 0 da boshlab 255 hil belgini 
ekranga chop etadi.
Ord(x): Longint- yuqoridagi funksiyaga o’xshash faqat bu funksiyaning 
vazifasi kiritilgan belgining ASCII kodidagi nomerini chiqarib beradi. 
program misol; 
var ch: char; 
begin 
repeat 
ch:=readkey; 
write('.',ord(ch),'.'); 
until ch=#27; 
end. 
Dasturdagi “readkey” buyrug’i belgini o'qish uchun bu enter bosmaslik 
uchun ishlatiladi. 

---

109 
Frac(X:real): real – arifmetik funksiyasi sonning kasr qismini ajratib olish 
uchun xizmat qiladi. Qisqacha dastur orqali uni ko’rib chiqamiz. 
program misol; 
begin 
writeln(frac(5/4)); 
end. 
Dasturda natijasi sifatida 0.25 real soni ko’rinadi. 
Int-arifmetik funksiyasi real sonning butun qismini ajratib olish uchun 
xizmat qiladi butun qismi deganda verguldan oldingi sonni nazarda tutiladi, uning 
yozilishi quydagicha Int(x: real): real; misol sifatida yuqoridagi dasturga qiyosan 
oladogan bo’lsak quydagicha dastur yozishimiz mumkin. 
program misol; 
begin 
writeln(int(5/4)); 
end. 
Bizga natija sifatida 1 soni ekranga chiqadi. Yuqoridagi protsedura va 
funksiyalar kam hollarda ishlatilangan shu sababdan ulani qisqacha bo’lsada 
tushintirib o’tildi.