Pedagogik psixologiyaning yuzaga kelish tarixi

Platonning «ideyalar tug‘ma bo‘ladi» degan g‘oyalari psixologik fikr taraqqiyotiga juda katta hissa qo‘shdi. Platon ta’limotiga ko‘ra «ideyalar» mohiyati abadiy va o‘zgarmas, ularning tabiiy olamdan tashqarida oliy olam mavjud bo‘lib, ularni odam ko‘zi bilan ko‘ra olmaydi.

Psixologiya haqidagi fikrlar qadim zamonlardan beri mavjuddir. Ilk davrlarda psixologik xususiyatlarni jonning ishi deb tushuntirilgan. Jonning o‘zi esa odam tanasidagi maxsus ikkilamchi jism deb qaralgan. Bunday tasavvurlar «animizm» deb ataladi. Animizm so‘zi –anima «jon» degan ma’noni anglatadi

Psixologik nazariya va uning pedagogik psixologiyaga tasiri bir necha yo'nalishlarda ko'rinadi.

Psixologik nazariyalar ta'lim jarayonini tahlil qilishda yordam beradi. Masalan, Piagetning kognitiv rivojlanish nazariyasi ta'limning qaysi bosqichida qanday o'qitish usullaridan foydalanish kerakligini aniqlashga yordam beradi. Bu xususiyat bilan psixologik nazariyalar pedagogik praktikaning ilg'orligini oshiradi.

Pedagogik psixologiya o'quvchilarning motivatsiyasini, talabalarning zamonaviy ta'lim usullariga ko'ra qaysi usulda o'rganishlari lozimligini va o'quvchilarni qanday tashvishlantirishi kerakligini aniqlashga yordam beradi.

Psixologik nazariyalar o'quvchilarning o'zlashtirilishi va rivojlanishiga ham yordam beradi. Masalan, Eriksonning shaxsiylik rivojlanishi nazariyasi o'quvchilar o'z o'zini tushunishiga yordam beradi va ularni rivojlantirishda asosiy rol o'ynaydi.

Pedagogik psixologiya fanining rivojlanish bosqichlari.

Klassik psixologiya (dastlabki psixologiya)

Yangi psixologiya

Zamonaviy psixologiya

Klassik psixologiya, psixologiya fanining asosiy bosqichlaridan biridir. Bu yondashuvchilar, davlat xizmatchilar va o'qituvchilar kabi ko'plab sohada faoliyat ko'rsatganlar tomonidan o'rganilgan, tarixiy psixologiya turlarini o'z ichiga oladi. Bu, psixologik fikrlarning, tushunchalar va konseptlar birikimining asosidir va psixologik faning yuqori darajadagi rivojlanishiga olib kelgan.
Klasik psixologiyada, odamlarning umumiy tabiati va ularning munosabatlari, taassurotlari, o'zaro aloqalari va ijtimoiy tizimlarini o'rganishga qaratilgan edi. Bunday zamonlarda, psixologlar ma'lumotlarni to'plash uchun boshqa sohalar yordamida tadqiqotlar olib borishadi, masalan, biologiya va fiziologiya.
Klasik psixologiyada namoyish etilgan bir qator tushunchalar va konseptlar hozirgi kunda ham ilgari ko'p yuritilmoqda. Masalan, umumiy psixologiya, ko'nikmalar, tajriba va intuisiya, taassurotlar, yod va unutma, boshqa qiziqarli masalalar, masalan, hujjatlarni o'rganish va boshqa ko'plab tushunchalar va masalalar.
Klasik psixologiya asosida, ba'zi boshqa psixologiya yo'nalishlari rivojlanib kelgan, masalan, jismoniy-psixologiya, tarkibiy-psixologiya, jarayon-psixologiya va boshqa yo'nalishlar.
Modern psixologiya yoki yangi psixologiya, yuqori darajada qidiruv, o'rganish, tahlil va tasniflash, muvofiqlik, fanlararo integratsiya, axborot texnologiyalari, boshqa fanlar bilan integratsiya va boshqa badiiy va amaliy yondashuvlarga ega bo'lgan, ko'pgina ilmiy tadqiqotlar, turli yonalishlarda tahlil va muhokama qilinadigan psixologiya yo'nalishidir. Bunday psixologiya turlari qo'shimcha fanlar (biologiya, nevrologiya, genetika, fiziologiya, matematika, statistika, informatika, filosofiya va boshqa) bilan birlashgan holda psixologiya fanini yangilashni va rivojlantirishni maqsad qiladi. Bunda inson psixikasini ta'lim, tibbiyot, kasb-hunar, sport, axloqy, din, yoshlar, oila, kasbiy faoliyat, jamiyat, siyosat va boshqa turli ko'rsatkichlarda o'rganish, tahlil va tasniflash, muvofiqlik va yechimlash imkoniyatlari ko'proq muhokama qilinadi.
Zamonaviy psixologiya, psixologik fanining umumiy rivojlanishining bir bosqichi hisoblanadi. Bu psixologik fanning mukammal rivojlanishi klassik psixologiyadan mustaqil tarzda turibdi, bir necha ta'lim va tadqiqot yo'nalishlari bilan birgalikda.
Zamonaviy psixologiyada barcha tadqiqot usullari ishlatiladi, shuningdek, aniq matematik va statistik ma'lumotlardan foydalaniladi. Bu fan yuqori darajada obyektiv hisoblanadi va ma'lumotlarni tahlil qilish va aniqlash uchun turli usullar, texnologiyalar va modellarni ishlatadi.
Zamonaviy psixologiya turli sohalardagi insonlar orasida o'zaro aloqalarni o'rganadi va tushuntiradi. Buning bilan birga, inson tarkibiy jihatlarini, maqsad va xohishlari, xatti-harakatlari va o'z-o'zini tashqi dunyo bilan muloqotlari to'g'risida tushuntirishni qo'llab-quvvatlaydi.
Zamonaviy psixologiya barcha ko'nikmalar uchun joriy etilgan fan bo'lib, shuningdek, turli sohalarda foydalaniladi, masalan, kasb-hunar ta'limi, biznes, siyosat, madaniyat, sog'lomlik, o'qitish va o'quv sohasi kabi.