Pedagogika psixologiya

Ko’nikma - yangi sharoitda insonning (mutaxasisning) ishni sifatli, keraklihajmda va ajratilgan – belgilangan vaqtda bajarish qobiliyatidir.
Ko’nikmani shakllantirish bu kasbiy ta’limning majburiy oxirgi maqsadi bo’lib, bu ko’nikma o’qish, amaliyot jarayonida bosqichma-bosqich shakllanib boradi.
Kasbiy qobiliyat – kasbiy faoliyat sharoitida ishni muvaffaqiyatli bajarish uchun zarur bo’lgan shaxsning shaxsiy –psixologik sifati belgisidir. Qobiliyat tug’ma bo’lmasdan uning ko’zga tashlanishi yoki ajralib turishi muhitga, o’rganishga, tarbiyaga bog’liqdir. qobiliyatning tug’ma ko’rinishi uning qabul qila olishi, fikrlashi, xotirasi, faraz qilishi va boshqalar bo’lgani uchun bular rivojlantirilsa, to’g’ri yo’lga solishsa qobiliyat yuqori cho’qqiga chiqadi. Bilim, malaka va ko’nikma, qobiliyat o’zaro bog’liq bo’lib, ularni alohida-alohida baholash juda murakkab.
O’quvchilarning bilim, malaka va ko’nikmalarini baholash ustozning, o’qituvchining muxandis pedagogning uslubiy faoliyatini tarkibiy qismidir. Shuning uchun ham o’qituvchi o’quv sharoitida har bir o’quvchini diqqat bilan kuzatib,o’rganib borish va faoliyatini baholab borishi zarur. Umumta’lim, o’rta maxsus, kasb-hunar ta’limi va oliy o’quv yurtlardagi texnikaviy, texnologik fanlar bo’yicha bilim, malaka va ko’nikmalarini baholash usulalri va shakli asosan birxildir. Ularda faqat mazmun jihatdan ya’ni amaliyotni, kasbiy yo’naltirilganlik, malaka va ko’nikmalarga bo’lgan talabning ko’prog’i va boshqalar bilan bog’liqdir.
Mashinasozlik fanlarini o’rganishda bilim, malaka va ko’nikmalarni baholashning quyidagi turlari mavjud:
Joriy – og’zaki so’rash, yozma nazorat ishlari, amaliy ish, o’qituvchining kuzatib borishi, dasturli nazorat.
Davriy – har bitta mavzuning o’tgandan keyin tekshirib borish. Yakuniy – nazorat ishlari, zachetlar, imtihon va bitiruv ishlari.
O’quvchilarning bilim, malaka va ko’nikmalarini nazorat qilishda uchta asosiy funksiya (vazifa) amaliga oshiriladi: tekshiruvchi, o’rgatuvchi va tarbiyalovchi.
Tekshiruvi – nazorat qiluvchi – o’quvchilarning guruh o’quvchilarining o’zlashtirganlik darajasini belgilab borish (ya’ni bilimi, malakasi va ko’nikmasi).
O’rgatuvchi – har bir o’quvchining bilimi, malakasi va ko’nikmasining tekshirish natijasida boshqa o’quvchilar o’zlarining bilim, malaka va ko’nikmalarini taqqoslaydi va o’ziga xulosalar chiqaradi. Shu bilan birga o’qituvchi umumiy kamchiliklarga ham to’xtalib o’tishi natijasida boshqa o’quvchilarga saboq bo’ladi.