Pedagogika universiteti

 
 
 

---

 
15 
BIRLAMChI  TEKShIRUVDAN  O`TKAZISh. 
O`PKA  -YuRAK  REANIMATSIYaSI 
Terminal   holatlar 
Terminal  holat  –  bu  hayot  bilan  o`lim  orasidagi  chegaradir.  U  bir  necha 
darajadan iborat: 
1.Predagoniya  
2. Agoniya. 
3. O`lim. 
O`limning  ham bir necha turi  mavjud: 
1.  Klinik  o`lim 
2.  Sotsial o`lim 
3.   Biologik  o`lim 
Klinik  o`limning  asosiy belgilari: 
  Yurak urishdan to`xtagan 
  Nafas olish belgilari  yo`q 
  Behushlik 
Klinik    o`lim  o`rtacha  3-5  minut davom etadi. Bu vaqt 1-2 minutgacha qisqarishi 
yoki 10-15 minutgacha  uzayishi  mumkin. 
Klinik  o`limning  qo`shimcha belgilari: 
  Qorachiqning kengayishi 
  Teri qoplamalarining  oqarishi 
  Reflekslarning  yo`qolishi 
Sotsial  o`limda  bosh  miya  hujayralari  o`lishi,  yurak-o`pka  faoliyati  tiklanishi 
mumkin. 
Biologik  o`lim  – orqaga qaytarib bo`lmaydigan  jarayondir. 
Belgilari: 
1.  Yorug`likka  javob reaktsiyasi  yo`q 
2.  Qorachiq torayadi 

---

 
16 
3.  Nafas va puls yo`q 
4.  Murda dog`lari  paydo bo`ladi 
              Jarohatlangan  va  og`ir  shikastlangan  bemorlarni  birlamchi  ko`rikdan 
o`tkazish uchun quyidagilar  amalga  oshiriladi: 
D – Jabrlanuvchi va yordamchini  zararsizlantirish. 
        Bunda  voqea  sodir  bo`lgan  joyning  xususiyatlaridan  kelib  chiqqan  holda 
harakat  qilinadi.  Agar  qishning  issiq  kuni  bo`lsa,  jabrlanuvchining  nafas 
yo`llarini  bo`shatish  maqsadida    yoqasi  bo`shatiladi,  ustki  qalin  kiyimlari 
echib  tashalnadi.  Xuddi  shunday  yordam  beruvchi  ham  o`ziga  qulay  holat 
yaratish  maqsadida  kiyimlarini  engillatib,  shundan  so`nggina  birinchi 
yordam ko`rsatishga kirishadi. 
R  –  Es–hushini  tekshirish  (peshonaga  bir  qo`limizni    qo`yib,  2-  nchi  qo`limiz 
bilan    elkasiga  urib ko`ramiz  va biror narsa so`raymiz). 
       Zararlangan  inson  qattiq  jarohat  tufayli  xushdan  ketishi  yoki  o`ta  xolsizlik 
sababli  ko`zi  yumuq  xolda  yotishi,  shu  bilan  o`zini  xushdan  ketganday 
tutishi  mumkin.  Shuning  uchun  jabrlanganning  es-xushini  aniqlash 
maqsadida  bir qo`lni bemor peshonasiga qo`yib turgan holda savol beriladi. 
Agar  bemor  xushida  bo`lsa,  u  xolda peshonasi harakatga keladi va biz buni 
qo`limiz  bilan  sezamiz. 
A – Nafasni tekshirish  (ko`raman, eshitaman,  sezaman). 
       Bunda  ko`zimiz  bilan  jabralnuvchining  ko`krak  qafasi  harakatlanayotganini 
ko`ramiz. 
       Bemorning burniga  quloq tutib, nafas shovqinini  eshitamiz. 
       Qo`limizni  bemorning  ko`krak  qafasi  ustiga  qo`yib,  bemorning  nafas 
olayotgan  yoki  olmayotgani  ni sezamiz. Sog`lom odam 1 daqiqada 16-20 ta 
nafas oladi. 

---

 
17 
B  –  Nafas  yo`llari  ochiqligida  (qo`lni  bo`yin  orqasidan  o`tkazib,  o`ng qo`l bilan 
pastki  jag`  yuqoriga  va  orqaga  tortiladi).  Og`izni  yot  narsalardan  tozalab, 
yoshidan qat'iy nazar  2 marta sinov nafas beriladi. 
C–  Bemorning  tomir  urishi  (puls)  ni  tekshirish.  Buning  uchun  jabrlanuvchining 
bilak  va  uyqu  arteriyalaridagi  tomir  urishi  tekshiriladi.  Sog`lom  odamning 
tomiri  1 daqiqada 70-80 tagacha uradi.