Pedagogika universiteti

 
Tizza shikastlanganda birinchi yordam ko`rsatish 
Hamma  turdagi  sinishda  bo`lganidek,  bunda  ham  jabrlanuvchiga  qulay 
o`rnashib  olishida  yordam  beriladi.  Agar  tizzasi  bukilgan  bo`lsa,  uning  ostiga 
lo`la  qilib  taxlangan  adyol  yoki  yostiq  qo`yib,  bukilgan  holida  qimirlatmaslik,  
tizza  to`g’rilangan  bo`lsa,  shikastlangan  oyoqni  sog’  oyoqqa  bog’lab,  qotirib, 
sovuq kompress qo`yiladi. 
Bilak shikastlanganda birinchi yordam ko`rsatish:qattiq shina qo`yish 
Jarohatlangan  qo`lning  qimirlamasligini  ta'minlash  uchun  qattiq  shina 
qo`yiladi.  Bunda  jabrlanuvchi  qo`lini  tutib  turishga  qodir  bo`lmasa,  uning qo`lini 
shikastlangan  joyning  yuqorisi va quyisidan  tutib turiladi. 
             
                                
 
Barmoqlari  tekshiriladi,  ya'ni    ular  ushlaganda  iliq  tuyulishi  va  tirnoq 
atrofi  pushti  rangda  bo`lishi  lozim.  Jabrlanuvchining  qo`lidan  iloji  boricha 
barcha  uzuklarini  yechib  olish,  barmoq  uchlari  uvishgan-uvishmaganligini 
jabrlanuvchidan  so`rash,  shinani  qatlam  bilan  shikastlangan  bilak  ostiga  qo`yish 
va  jabrlanuvchidan  yoki  yon-atrofdagi  bironta  kishidan  shinani  o`sha  joyda 
ushlab  turishni  iltimos  qilinadi.    Panjaning  tabiiy  holatini  saqlab  qolish  uchun 
jabranuvchining  kaftiga  bironta  yumshoq  narsa  qo`yiladi.  Shinani  shikastlangan 
joyning  yuqorisi  va  quyisidan  bog’lab,  bog’lam  uchini,  singan  joydan  imkoni 
boricha nari-  beri qilib  bog’lanadi.  

---

 
69 
 
Bilak  shikastlanganda  ro`mol  bilan  bog’lam  qo`yish  mumkin.  Buning 
uchun    jarohatlangan  qo`lni  tutib  turishni  jabrlanuvchidan  yoki  yon-atrofdagi 
bironta  odamdan  iltimos  qilinadi.  Bog’lamning  bir  uchini  jarohatlangan  qo`l 
ostidan,  sog’  yelka  ustidan  o`tkazib,  ro`molning  to`g’ri  burchagi  uchini 
jarohatlangan  qo`l  tirsagi  ostidan  o`tkaziladi.  Agar  tirsak  shikastlangani  gumon 
qilinmayotgan  bo`lsa, qo`l  90° qilib bukiladi. 
                                                        
 
Ro`molning  bir  uchini  boshqa  yelkasi  osha  o`tkaziladi.  Bog’lam  uchini 
shikastlangan  tarafning  qarshi  tomonidan  bo`yinga  bog’lab,  bog’lam  tuguni 
ostiga  yumshoq  mato  qo`yiladi.  Bog’lamni  tirsak  yonidan  imkoni  boricha  tortib 
yoki  to`g’nog’ich  bilan  to`g’nab  qo`yiladi.  Bog’lamni  jarohatlangan  qo`l 
tomonidan ko`krak atrofidan tortib, bog’lam uchlarini 

---

 
70 
                    
 
 
qarama-qarshi  tomondan  sog’  qo`l  ostidan  bog’lab,  bog’lam  tuguni  ostiga 
yumshoq mato qo`yiladi.