Pedagogika va psixologiya kafedrasi

Bola hayotida enaganing ahamiyati.

Yosh bolalari bo'lgan ko'plab zamonaviy ota-onalar quyidagilardan birini tanlashlari kerak: yoki o'zlarini bolani tarbiyalashga bag'ishlash yoki o'qishni, ishlashni, karyera qurishni davom ettirish. Afsuski, hamma ota-onalar ham uyda chaqaloq bilan o'tira olmaydi va hamma ham buvilariga ega emas, shuning uchun enaga xizmatiga murojaat qilishga to’g’ri keladi. Shu ondan boshlab, bolaning hayotida enaga alohida rol o’ynay boshlaydi. Endi bolaning kelajakda shaxs bo’lib yetishishida enaganing ta’siri to’g’ridan to’g’ri bo’ladi. U bolaning ruhiyatiga, psixologiyasiga, fikrlashiga o’z hatti-harakatlari orqali ta’sir qila boshlaydi. Enaga bolaning yashirin qobiliyatlarini, potensiallarini ochib berishga yordam berishi, uning qiziqishlarini inobatga olgan holda to’g’ri yo’naltirishi lozim. Unga bosim qilmasligi, qo’l ko’tarmasligi, yomon odatlarga o’rgatmasligi darkor, zero bu bilan u bolaning ruhiyatini ezib qo’yishi mumkin, kelajakda bola o’z fikrlarini mustaqil bayon qila olmay qolishi mumkin. Shunday ekan, farzandimiz uchun enaga tanlar ekanmiz, juda ham e’tiborli bo’lishimiz, bu masalaga beparvo qarasamligimiz, aksincha, jiddiy yondashishimiz kerak. Quyida enaga yollayotganimizda diqqatimizni qaratishimiz lozim bo’lgan xususiyatlar keltirilgan:

• 
  Bolaning yonida bo'lgan kishi samimiy bo'lishi kerak, chunki bolalar munosabatlardagi har qanday yolg'onni his qilishadi. Agar enaga o’zini bola bilan muloqot qilishdan mamnundek ko’rsatsayu, ammo aslida buning teskarisi bo’lsa, bola bilan umumiy til topa olishi juda qiyin bo’ladi.
  
• 
  Yaxshi enaga o’zining tarbiyalash prinsiplarida qat’iy turib olishi kerak emas. Ota-onalar bolani qanday qilib to'g'ri tarbiyalashni hal qilishlari lozim. Enaga faqat maslahat berishi yoki tajriba almashishi mumkin, lekin o'z nuqtai nazarida turib olishi mumkin emas.
  
• 
  Enaga bolani qiziqtirishi kerak. U bola bilan qanday o'yinlarni o'ynashini, farzandingiz u bilan muloqot qilishni qanchalik xohlashini kuzating.
  
• 
  Enaga turli yoshdagi bolalar bilan ishlash tajribasiga ega bo'lishi maqsadga muvofiqdir. Tajribali enaga chaqaloqning to'g'ri ovqatlanishi va unga g'amxo'rlik qilish xususiyatlarini yaxshiroq tushunadi, uning rivojlanishi uchun to'g'ri o'yinlar yoki tadbirlarni tanlashi mumkin.
  
• 
  Hattoki enaganing ovozi ham tarbiya jarayonida muhim rol o'ynaydi. U jimgina, xotirjam va muloyimlik bilan gaplasha olishi kerak, shunda bola u bilan muloqot qilishdan mamnun bo'ladi. Bolaga baqirishiga esa umuman yo’l qo’yib bo’lmaydi.
  
• 
  Yaxshi enaga har doim bola bilan bog'liq bo’lgan muammolar haqida ota-onaga gapirib beradi. Masalan, u bolaning kasalligi, ko'karishlar va boshqa muammolar haqida xabar beradi, hatto ular uning aybi bilan sodir bo'lgan bo'lsa ham.
  
• 
  Enagangizning malakasiga e'tibor bering, agar u o'qituvchilik ma'lumotiga ega bo'lsa yoki oldingi ish joyidan mukammal tavsiyalarga ega bo'lsa yaxshi bo'ladi.
  
• 
  Enaga faol va energiyaga to’la bo'lishi kerak, uyatchan va o'zini tutib turadigan odam bolalar bilan, ayniqsa, katta yoshdagi bolalar bilan yaxshi ishlay olmaydi.
  
• 
  Enaganing hayvonlarga bo'lgan munosabati haqida so'rash zarar qilmaydi, bu ayniqsa uyda uy hayvonlari bo'lganlar uchun juda muhimdir.
  
• 
  Enaga yomon odatlarga ega bo'lmasligi kerak. Ular bolaning sog'lig'iga ta'sir qilishi yoki unga yomon misol bo'lishi mumkin.
  
• 
  Enagadagi biron bir kamchilikni darhol sezish qiyin. Bolaning xatti-harakatlarini kuzatib boring, agar enaga paydo bo'lishi bilan u yanada yig’loqi, injiq, tajovuzkor bo'lib qolsa, yomon uxlashni boshlasa yoki boshqa salbiy o'zgarishlar bo'lsa - bu uning enaga bilan aloqasi natijasi bo'lishi mumkin. Bunday holda, bunday o'zgarishlarning sababi nima ekanligini bilib olishingiz kerak. Ammo enagani ayblashga shoshilmang - ba'zida hamma narsa onadan ajralish tufayli bolaning reaksiyasi bilan izohlanadi.