Pedagogikalıq sheberliktiń metodologiyaliq máseleleri. J o b a

Sheber muǵallim bul óz jumisinda naǵiz ustazliqta kórsetetuǵin adam. Muǵallim bul eki jaqlama sheber adam:
1. Jeke adamniń psixologiyasin tereń biliwshi.
2. Oqitiw menen tárbiyalaw usillarin tereń ózlestirgen adam. Makarenko A.S. buzilǵan jaslardan haqiyqiy ómirdi súyiwshi, dóretiwshilik miynetti quwanish retinde qabil etetuǵin insanlardi jetilistirip ájayip tabislarǵa eristi. Sheberlik-bul is hárekette kórinedi. Ol pedagogtiń joqari nátiyjelerge erisetuǵin pedagogikaliq is – háreketiniń eń joqarǵi dárejesi menen aniqlanadi, yamasa oqitiw menen joqari hám turaqli túrde jetilistirip barilatuǵin tárbiya óneri áki bolmasa ilimiy bilimler sintezi, uqip hám bilimler metodikaliq óner kónlikpeleri hám muǵallimniń jeke sanali miyneti menen aniqlanadi. Bul jerde aldi menen pedagogikaliq sheberlikke aniqlama bergennekn góre, sheberliktiń mánisi nelerden ibarat hám pedagogikaliq xizmettiń óziniń qanday ekenligine analiz beriw kerek.
Pedagogikaliq xizmettiń ózgesheligi. Hár qanday xizmettegi siyaqli pedagogikaliq xizmet tómendegi komponentlerdi óz ishine aladi: maqset, qural, obekt, subekt. Pedagogikaliq xizmettiń maqseti neden ibarat.
1.Muǵallimniń jumisiniń maqseti jámiyet tárepinen belgilenedi, yaǵniy oniń maqseti oqiwshilar sanasin hár tárepleme rawajlaniwǵa baǵdarlanǵan boliwi tiyis. Pedagogikaliq xizmetti áwladtiń sotsialliq dawam ettiriwshiligin ámelge asiriwǵa qolaylastiriladi. Pedagogikaliq jaǵdayǵa baylanisli muǵallim maqsetten shiǵa otirip waziypani ózi usiniwi kerek.
2. Muǵallimniń xizmeti basqa xizmetlerdi basqariwshi xizmet bolip, bul ózinshe bir oqiwshilardiń is háreketi nátiyjesinde payda bolatuǵin xizmet bolip tabiladi.
3. Basqa adamniń xizmetin basqariwdiń quramaliǵi sonda, pedagogtiń maqseti hámme waqit tárbiyalaniwshiniń keleshegine baǵdarlanǵan. bul maqset oqiwshilarda sen biliwin, islewin, isley biliwi kerek dep talap etedi. Soniń menen birge balalar tek ǵana búgingi kúnin oylap, búgingi kúnniń mashqalasi menen jasaydi, al erteńgi kúnin oylamaydi.bul nárse tárbiyaniń qiyinshiliǵiniń eń tiykari bolip esaplanadi. Pedagog búgingi kúnde jasap, keleshekti dúzedi. Bul álbette qiyin hám quramali jaǵday. Pedagogikaliq miynettiń ózgeshelikleriniń biri sonnan ibarat Suxomlinskiydiń pikiri boyinsha ol kishkene adamdi saqlawi hám qorǵawi kerek. Bul ózine tán ózgeshelik muǵallimnen úlken pedagogikaliq sheberlikti talap etedi. Pedagogikaliq miynettiń obekti adam. Jeke adam aqil, sezim, erk, isenim, ózin-ózi taniw uqsaǵan psixikaliq protsessler qáliplesedi. Pedagogikaliq xizmettiń obektiniń ózgesheligi tómendegilerden turadi.
1. Adam tábiyattiń óli materiallari emes, ol belsendi, qaytalanbaytuǵin jeke sipatlarǵa iye bolip atirǵan waqiyalarǵa ózinshe qatnasi hám túsinigi bar jaratilis bolip tabiladi. Adam óziniń maqseti, motivi jek minezine iye bolǵan pedagogikaliq protsesstiń qatnasiwshisi bolip tabiladi. Solay etip pedagogikaliq xizmettiń obekti bir waqittiń ózinde oniń subekti boladi.
2. Muǵallim bárháma ózgeretuǵin hám ósiwshi adam menen jumis islesedi. Sonliqtan oǵan qatip qalǵan bir háreket penen qatnas jasawǵa bolmaydi. Bul júdá qospali, turaqli dóretiwshilikti izleniwdi talap etedi.
3. Pedagoglar menen birge balaǵa jas óspirimge, balaǵa oni qorshaǵan barliq ómir tosinnan hám hár qiyli baǵdardaǵi háreketler tásir etedi. Sonliqtan pedagogikaliq miynet barliq tásirlerge ózgerisler engizip beriwi tiyis.
Subekt- tárbiyalaniwshiǵa ortaliqtiń (mis pedagogtiń, ata-ananiń jámááttiń) tásir jasawi. Tárbiyalaniwshiǵa tásir etiwdiń tiykarǵi qurali-muǵallimniń jeke basi oniń bilimi, uqibi aqili. Oqiwshilar muǵallimniń is háreketine, sóylew mádeniyatina bilimine, ádebine kiyiniw mádeniyatina h.t.b. itibar bergen halda muǵallimler menen qatnas jasawǵa háreket qiladi. A’lbette muǵallim bunday jaǵdaylardi esten shiǵarmawi kerek. Tárbiyaniń basli quralina hár qiyli is hárekettiń túrleri miynet qatnas oyin oqiw kiredi.
Pedagogikaliq xizmet pútin bir komponentten turadi. Ol pedagogika hám psixologiya, muǵallimniń is háreketindegi gumanistlik baǵdardi, kasiplik bilim hám uqipliq, pedagogikaliq etika hám pedagogikaliq texnika boyinsha ilimiy bilimlerdi ózine sińdiredi. Muǵallim miynet xizmetiniń protsessinde óz isiniń haqiyqiy sheberi boladi. Pedagogikaliq sheberlik- bul bárinende burin mektep aldinda turǵan siyasiy hám pedagogikaliq waziypalarǵa muwapiq pedagogikaliq shárayatlardi tabisli sheshiwge muǵallimdi shaqiratuǵin kásiplik bilim uqipliq hám kónlikpelerdi iyelewi.
Muǵallim hadal, isker tabanli reyimli boliwi, bul qásiyetlerdi oqiwshiǵa sińdiriwi tiyis, ol sawatli hám miynet súygish adam boliwi óziniń jumisin sheksiz súyiwi, balalarǵa ata-analarinday qatnas jasawi tiyis. V.A. Suxomlinskiy mektepte muǵallimniń miynetin awirsinatuǵin birde bir pedagogtiń bolmawi kerekligin aytti.
Muǵallim adamdi súyetuǵin oǵada úlken talantqa hám óz miynetine bárinende burin oniń ruwxin sergekligin, aqiliniń aniqliliǵin pikir júrgiziwiniń tazaliǵin, sezimler uǵimliliǵin uzaq jillar boyi saqlaytuǵin balalarǵa sheksiz súyispenshilikti iyelewi kerek, al bunday sipatlarsiz pedagog miyneti azapqa aylanip ketedi. uǵallimniń óz miynetin hám balalardi súyiw qásiyetleri óz miynetiniń sheberi boliwi ushin pedagogikaliq isbilermenlikti iyelew ushin imkaniyatlar jaratadi.
Kásiplik bilim. Sheber muǵallimniń baǵdarlanǵanliǵiniń negizinde eki umtiliwshiliq- ózi oqitatuǵin pánge qiziǵiwshiliq hám balalar menen múnásibette boliw talapshańliǵi turadi. Kásiplik bilim pedagogikaliq sheberliktiń teoriyaliq tiykari bolip esaplanadi. Muǵallim ilimiy bilimler sistemasin túp-tiykarinan iyelewi kerek. Pedagogika psixologiya páni boyinsha bilimler pedagogikaliq sheberlikti iyelewde úlken rol’ oynaydi. Muǵallim jiyi jiyi ózi oqitatuǵin predmet boyinsha bilimlerdi tań qalarliq dárejede iyelewi. Biraq oni oqiwshilarǵa jetkerip bere almawi múmkin. Ilim tiykarlari boyinsha bilimge iye bolǵani menen ayirim muǵallimler klass penen baylanis jasay almaydi.Balalar menen qarama-qarsiliq payda etedi,eregisedi. Buniń bárliǵi tárbiyashiliq uqipliliq xaqqinda jeterli dárejede bilimlerdi iyelemegenliginen derek beredi.Pedagogtiń kásiplik bilimi tiykarinda pedagogikaliq uqip printsiplnr hám qaǵiydalar káliplesedi.Bul printsip hám qaǵiydalardi hár bir pedagog óz tájiriybesi tiykarinda quraydi. Kásiplik bilim metodologiyaliq (rawajlaniwdiń, tárbiyaniń nizamliliǵi), teoriyaliq, metodikaliq, texnologiyaliq jaqtan káliplesiwi kerek. Buniń ushin rawajlanǵan kásiplik pikir júrgiziw,tańlay biliw, aniqlay biliw uqibi kerek boladi.
Pedagogikaliq uqipliliq. Pedagogikaliq sheberliktiń eń bir áxmiyetli elementiniń biri bul pedagogikaliq is-háreket uqipliliq bolip esaplanadi. Eń áxmiyetlisi jetekshi uqipliliqti tańlap aliwdan ibarat bolip, olarsiz muǵallim óz isiniń sheberi bola almaydi. Muǵallimniń kásiplik jumisiniń tabisli boliwi pedagogikaliq uqipliliqlarǵa baylanisli. Ol bir neshe komponentlerden turadi. Pedagogikaliq uqipliliqti biz shártli túrde úshke bólemiz.