Pensiya ta’minoti moliyaviy manbalarini mustahkamlash masalalari

Pensiya ta’minoti tizimi moliyaviy manbalarini mustahkamlashga oid adabiyotlar sharhi (kamida 5 ta adabiyot va ilmiy maqola sharhi keltiriladi)

• Mazkur muammoni yumshatish uchun ba’zi tadqiqotchilar xalqaro mehnat tashkiloti tavsiyalariga rioya qilish zarurligini ta’kidlashadi. Unga ko’ra yoshi katta insonlar har kuni 30-40 daqiqalik sog’lomlashtirish mashqlarni bajarishlarii va kuniga 2-3 kilometr piyoda yurish muhimdir. Bu organizmda hazm qilish, yurak xuruji, qon tomir va saraton kabi jiddiy kasalliklardan himoya qilishga, kislorod bilan ta'minlash va metabolizmni yaxshilashga imkon beradi, natijada, pensiya ta’minotiga tushadigan moliyaviy og’irlikni qisman kamaytiradi.
• Safaralievich, M.B. Directions of development of the pension provision system of citizens in the Republic Of Uzbekistan. Volume 29, Issue 8 Special Issue, 19 April 2020, Pages 62-78. International Journal of Advanced Science and Technology. https://www.scopus.com/record/display.uri?eid=2-s2.0-85084152831&origin=AuthorNamesList&txGid=5484ab80806991f4d32571cb3a4befa7#references

• Bundan tashqari aholining yosh taqsimotidagi o'zgarishlar muhim makroiqtisodiy ta'sirga ega. Uzoq davr mobaynida ichki investitsiyalar, real YaIM, inflyatsiya, soliq balansi va joriy operatsiyalar balansiga demografik o'zgarishlarning ta’siri statistik jihatdan ahamiyatli va juda kuchli ekanligi tadqiqotlar orqali isbotlangan. Ilmiy tadqiqotlarda umr ko’rish darajasi uzayishining salbiy ta'sirini yumshatish borasida chora-tadbirlar ishlab chiqishda mehnat bozori siyosati, pensiya islohotlari, inson kapitaliga ko'proq investitsiyalar va texnologik innovatsiyalarga ustuvor ahamiyat berilishi zarur.
• Goh, S.K., McNown, R., Wong, K.N. Macroeconomic implications of population aging: Evidence from Japan. Volume 68, June 2020, Article number 101198 Journal of Asian Economics. https://www.scopus.com/record/display.uri?eid=2-s2.0-85085145200&origin=resultslist&sort=plf-f&cite=2-s2.0-84923043346&src=s&nlo=&nlr=&nls=&imp=t&sid=070e4f7b8525503a0394752466abbfc1&sot=cite&sdt=a&sl=0&relpos=30&citeCnt=0&searchTerm=
• Papapetrou, E., Tsalaporta, P. The impact of population aging in rich countries: What's the future? Volume 42, Issue 1, January - February 2020, Pages 77-95. Journal of Policy Modeling. https://www.scopus.com/record/display.uri?eid=2-s2.0-85078798801&origin=resultslist&sort=plf-f&cite=2-s2.0-84923043346&src=s&nlo=&nlr=&nls=&imp=t&sid=070e4f7b8525503a0394752466abbfc1&sot=cite&sdt=a&sl=0&relpos=49&citeCnt=0&searchTerm=

• O’zbekiston milliy pensiya ta’minoti tizimini tadqiq qilgan iqtisodchilarimiz tizimda mavjud bir qator muammolarga to’xtalib ularni bartaraf etish borasida takliflarini berishgan.
• Milliy pensiya tizimidagi muammolar sifatida keksayish va aholining kamayishi, natijada ishlovchilar tomonidan pensiya tizimiga o’tkazmalarining kamayishi, uzoq davrdan buyon pensiyaga chiqish yoshining demografik o’zgarishlarga mutanosib qayta ko’rib chiqilmaganligi, pensiya ta’minoti tizimi moliyaviy barqarorligi ishonchli emasligi kabilar qayd etiladi.
• Mamatov B.S., Khaydarov A., Achilov U.U. Problems of the Pension System Uzbekistan and Ways of their Solution. Vol. 29, No. 9s, (2020), pp. 4771-4783. International Journal of Advanced Science and Technology. http://sersc.org/journals/index.php/IJAST/article/download/17300/8727/

• Muammolardan yana biri pensiya ta’minotining davlat moliyalashtirilishining yetarli emasligidir. Bu borada pensiya tizimini moliyalashtirishning bir vaqtning o‘zida uch yo‘nalishi: minimal pensiyani kafolatlaydigan davlat pensiya tizimi, professional assotsatsiya yordamida o‘zining ish beruvchilarga qo‘shimcha pensiyani shakllantirish, fuqarolar imkoniyatlaridan kelib chiqqan holda alohida, xususiy pensiya fondlari tashkil etilishi zarur.
• Rajabov Sh. Pensiya jamg‘armalari aktivlarini tasarruf qilishning moliyaviy strategiyalari. “Xalqaro moliya va hisob” ilmiy-elektron jurnali. №6, dekabr, 2019.

• Bo‘lajak pensionerlarning pensiya yoshiga yetganida yetarli darajada pensiya bilan ta’minlash maqsadida O‘zbekistonda davlat kafolati ostida nodavlat pensiya fondlarini tashkil qilish, uch pog’onali pensiya tizimini joriy etish maqsadga mufoviq.
• Tursunov J.P. Davlat pensiya ta’minotini takomillashtirishda Pensiya jamg‘armasining moliyaviy barqarorligini ta’minlash yo‘llari. “Xalqaro moliya va hisob” ilmiy-elektron jurnali. №2, aprel, 2020. http://interfinance.uz/en/arxiv/261-2-2020
• Xamdamov Sh.K. Fuqarolar yoshiga doir pensiya ta’minoti bilan bog‘liq risklarni baholash. “Xalqaro moliya va hisob” ilmiy-elektron jurnali. №2, aprel, 2020. http://interfinance.uz/en/arxiv/261-2-2020

• Tadqiqotchilarning qayd etishlaricha pensiya miqdori pastligining asosiy sabablaridan biri pensiya miqdorini hisoblashda uning bazaviy miqdoriga nisbatan belgilangan cheklov ish haqi miqdori mutanosib ravishda pensiya miqdorining ham yuqori bo‘lishiga to‘sqinlik qiladi. Mazkur cheklovni kelgusida bosqichma bosqich bekor qilish maqsadga muvofiqdir.
• Mamatov B.S. Mehnat staji va ish haqi – kelajakda pensiya miqdorini aniqlashning muhim omillari. “Xalqaro moliya va hisob” ilmiy-elektron jurnali. №2, aprel, 2020. http://interfinance.uz/en/arxiv/261-2-2020

• Pensiya ta’minoti tizimining moliyaviy holati eng muhim masalalardan hisoblanadi. Milliy pensiya ta’minoti tiziminining moliyaviy barqarorligini ta’minlashda demografik omillar, ijtimoiy sug‘urta tizimida aholining munosib ishtirokini ta’minlash hamda pensiya ta’minotini moliyalashtirishda samrasiz vositalar mavjudligi, shuningdek, ijtimoiy sug‘urtadagi rag‘batlantiruvchi mexanizmlarning zaifligi asosiy omillardan bo‘lib maydonga chiqishi ta’kidlanadi.
• Sholdarov D.A. O’zbekistonda pensiya ta’minotining moliyaviy barqarorligini ta’minlash omillari. . “Xalqaro moliya va hisob” ilmiy-elektron jurnali. №2, aprel, 2019. http://interfinance.uz/en/arxiv/251-2