Pánniń teoriyaliq shiniǵiwlari mazmuni. Miyweshiliktiń xaliq xojaliǵidaǵI Áhmiyeti, HÁzirgi ahwali hám rawajlaniw keleshegi reje


Miyweshiliktiń qısqasha rawajlanıw tariyxı


Download 86.5 Kb.
bet2/6
Sana19.02.2023
Hajmi86.5 Kb.
#1214740
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
1-2 лекция

Miyweshiliktiń qısqasha rawajlanıw tariyxı.
XIX ásirdin eginshi yarımında, temir jol tarmaqlarınıń rawajlanıwı menen miywe hám egislik materiallardıń jańa rayonlarǵa alıp barılıwı kúsheydi, óndirislik baǵshılıq jánede rawajlandı. Usı dáwirde belgili baǵmanlar: A.T.Bolotov, İ.V.Michurin, R.İ.Shreder, M.V.Rıtov, L.P.Simirenko, A.S.Grebnitskiy, V.Pashkevich, P.G.Shitt xám t.b. baǵshılıqtı rawajlandırıw ushın kóp miynet etti.
Ózbekstanda miyweshiliktiń qısqasha tariyxı. Ózbekstanda miyweshilik V-ásirden baslap rawajlandı. Х-ásirde ol tovar xarakterge iye bolıp, miyweshilik ónimleri qonsı mámleketler menen sawda tarawında kennen paydalanıldı. Baǵmanlardın kóp jıllıq miynetleri menen Oraylıq Aziyada joqarı sapalı, jergilikli xalıq selektsionerleri dóretken sortları bar. Ásirese erik, badam, grek ǵozası, shabdal, anar, tut aǵashi sortlarına jer júzlik kollektsiyasında bul sortlarǵa teń keletuǵın joqarı sapalı sortlar joq.
Sonday-aq, temir jol qurılıwı menen Tashkent oazisine alma hám almurt Qırım, Frantsiya, Tirol hám Amerika sortlari alıp kelindi. Ózbekstan bul sortǵa eginshi watan bolıp qaldı hám joqarı sapalı ónim alıwdı támiyinledi. Ózbekstanda baǵshılıqtı rawajlandırıwda 1885 jılı Tashkentte dúzilgen Pútkil Rossiyalıq baǵshılıq jámiyetiniń filialı unamlı rol oynadı. Ol 1895 jılı Túrkstan awıl xojaliǵi jámiyeti bolıp qayta dúzildi. Kóp jıllar dawamında jámiyettin baslıǵı lawazımında Ózbekstannıń ataqlı ǵayratkeri R.R.Shreder isledi.
Miywe hám jemisli ósimliklerdiń kelip shıǵıw orayları. Akademik N.İ.Vavilovtıń kórsetiwi boyınsha miywe aǵashlarının watanı Oraylıq Aziya, Kavkaz, Uzaq shıǵıs, sonday-aq Qıtay, İndiya, Birma, İran hám Jer orta teniziniń jaǵaları bolıp esaplanadı. Olar bul jerlerde eramızdan bir neshe mıń jıllar burın mádeniylestirilgen. Vaviloniya hám Siriyada baǵlar biziń eramızdan 3 mıń jıl burın, Qıtayda 2 mıń jıl, Qirimda 700 jıl burın payda bolǵan. Kópshilik miywe aǵashları bizin eramızdan 4000 jıl burın mádeniylestirilgenligi anıqlandı. 1960-jılı jer sharında shama menen 33 mln gektar jerde miywe júzim baǵları bolıp, sonıń 16,5 mln gektar jerinde miywe beretuǵın baǵlar, 6 mln gektar jerinde maslina, 2 mln gektar jerinde júzim, 3,5mln gektar jerinde alma hám 1,5 mln gektar jerde tsitrus baǵları jaylasqan. Awqamlas Respublikalarda baǵlar maydanı 3,8 mln gektar, İspaniyada 2,8 mln gektar, İtaliyada 1,2., AQSh ta 1,2., Qıtayda 1 mln gektar jerdi iyeleydi.
Sorawlar:

  1. Miyweshiliktiń xalıq xojalıǵındaǵı áhmiyeti?

  2. Miyweshiliktiń kelip shıǵıw tariyxı?

  3. Miyweshilik tarawına úles qosqan alımlar?




Download 86.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling