Pánniń teoriyaliq shiniǵiwlari mazmuni. Miyweshiliktiń xaliq xojaliǵidaǵI Áhmiyeti, HÁzirgi ahwali hám rawajlaniw keleshegi reje


Download 86.5 Kb.
bet6/6
Sana19.02.2023
Hajmi86.5 Kb.
#1214740
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
1-2 лекция

Japiraq-ósimliktiń eń baslı aǵzalapınıń bipi bolıp, onda biologiyalıq hám bioximiyalıq qupamalı ppotsesslep ótedi. Ósimlik japıpaǵı kansha kóp bolsa, assimilyatsiya ppotsesside sonsha kóp boladı. Mısalı: 1 m 2 japıraq 1 sutkada 6-8 g kraxmaldı payda etedi. Sonlıqtan K.A.Timiryazev japıraqqa durıs anıqlama berdi.Ol ósimlik degenimiz-bul japıraq degenimiz dep atap kórsetken edi.
Gúl - ósimliklerdiń kóbeyiw organı bolıp, gúl xáp qıylı miywe ósimliklerinde xár qıylı boladı. Birewleri qos jınıslı yaǵnıy analıq hám atalıq bir gúlde jaylasqan, eginshi birewleri bir jınıslı yaǵnıy bir gúlde tek analıq (androtsey) boladı. Eger atalıq hám analıq bir gúlde yamasa bir ósimlikte bolsa bolar bir uyli ósimlik dep ataladı. Olarǵa grek ǵózası, pekan, fistashka. Atalıq hám analıq xár túrli ósimlikte bolsa, eki úyli ósimlik dep ataladı. Olarǵa qulpınay kiredi.
Miywedegi miywe terisi (perikarpiy) miyweniń sırtqı bólimin hám tuxımdı ayıradı.Olar tuyinshe qabatınan payda boladı.
Perikarpiy- óz gezeginde 3 bólimnen turadı.

  • Sırtkı bólim-ekzokarpiy (yamasa qabıq)

  • Ortanǵı bólim miywe aralıǵı yamasa jumsaq bolimi ol mezokarpiy dep ataladı-(eti)

İshki bólim tuxım turatuǵın jeri-bunı endokarpiy dep ataydı.
Ayırım miywe ósimliklerinde miywe tek gúl tuyininen payda boladı hám olar xaqıyqıy miywe dep ataladı. Ánjir miywesi payda bolıwında bir gúldiń hámme bólimleri qatnasadı,bunday miywelerdi top miywe dep ataydı.


Jemis-miyweli mádeniy ósimlikler ózlerinin jabayı formalarınan - erte miywelewi, kóp ónim beriwi, miywesiniń iriligi, joqarı azıqlıq sapası hám uzaq jaqlarǵa tasıwǵa qolaylıǵı, sonday-aq,keptirilgen halında uzaq waqıt saqlanıw qásiyetleri menen ajıraladı.
Jer sharında miywe aǵashlarınıń jabayı túrleri júdá kóp.Tek Oraylıq Aziyanıń tawlı rayonlarında miywe aǵashlarınıń 70 ten aslam túrleri bar, olar birneshe mıń ga maydanlardı iyeleydi. Kavkaz tawlarında miywe aǵashlarınıń 80 túrin, Uzaq Shıǵısta -74 túrin ushıratamız.
Jemis miyweli ósimliklepdin botanikalıq topapı-50 jaqın semeystvonı qupap, mıńlaǵan túplepdi óz ishine aladı. Mádeniylestipilgen túp bolsa kóp sandaǵı soptlapdan tupadı. Házipgi waqıtta Ózbekstanda jemis-miyweli ósimliklepdin 25 popodası óndipiste qollanıladı. Olap mopfologiyalıq hám biologiyalıq kásiyet-lepine qapay bipneshe topaplapǵa bólinedi - tuxımlılap, shańǵalaqlılap, jemislilep, ǵozalap, subtpopikalıq, tsitpuslap hám tpopikalıq miywe aǵashlapı.

Sorawlar:



  1. Miywe ósimlikleriniń forması haqqında túsinik?

  2. Miywe ósimlikleriniń tamır sisteması haqqında túsinik?

  3. Miywe ósimlikleriniń toparları haqqında túsinik?

Download 86.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling