Porshenli ichki yonuv dvigatellarining parametrlari

Aralash usulda, ya’ni (V=const) va (P=const) issiqlik beriladigan dvigatellarning nazariy sikllari.

A ralash usulda beriladigan sikl grafigi ρ va V koordanatalarida 21-rasmda keltirilgan. Ushbu siklda ma’lum miqdordagi Q`<sub>1</sub> issiqlik cz jarayonida o’zgarmas hajmda berilsa, Q``<sub>1</sub> miqdordagi issiqlik zz` jarayonida o’zgarmas bosimda beriladi.
22- rasm. Issiqlik aralash usul bilan beriladigan sikl

23-rasm. Aralash usul bilan issiqlik beriladigan siklda ɳ_t bilan λ orasidagi bog’lanish grafigi.

Quyidagi 1-jadvalda dvigatelga aralash usulda va o’zgarmas hajmda issiqlik berilganda ɳ_t bilan Ɛ orasidagi bog’lanishni ifodalovchima’lumotlar berilgan [Kd ].

Sikl usuli	Ɛ	ɳt	Dvigatel turi
O’zgarmas hajm V=const	17	0,686	Benzinli
Aralash usul: Q`1V=const Q1``P=const	17	0,684	Tezyurar dizel
O’zgarmas hajm V=const	10	0,610	Benzinli
O’zgarmas hajm V=const	9	0,596	Benzinli

Aralash usulda va o’zgarmas hajmda issiqlik berilganda termik f.i.k. ɳ_t va Ɛ orasidagi bog’lanish

Agar 1-jadvalga e’tibor qaratib, sikllarni qiyoslasak termik f.i.k ɳ_t o’zgarmas hajmda issiqlik berilganda eng yuqori qiymatga ega bo’lar ekan. Lekin amalda Ɛ bunday yuqori qiymatga ega bo’lgan benzinli dvigateldan foydalanishning iloji yo’q, chunki Ɛ qiymati 10 dan yuqori bo’lganda detonatsiyali yonish holati paydo bo’lib, dvigatel ishiga qattiq salbiy ta’sir ko’rsatadi.

Aralash usulda issiqlik beriladigan sikllarga yaqin bo’lgan jarayonlar tezyurar dizellar uchun mos keladi, chunki bu dvigatellarning siqish darajasi baland bo’ladi (Ɛ=16-25).Shuning uchun ham dizellarda benzinli dvigatellarga nisbatan termik f.i.k.ning qiymati yuqori boladi.
Issiqlik aralash usulda berilganda bosimning ko’tarilish darajasi λ ortishi bilan ɳ_t ning qiymati ham ma’lum chegaragacha ortib boradi (22-rasm).
Hisob ishlarida hozirgi zamonaviy tezyurar dizellar uchun λ ning qiymatlari λ=1,2…3,0 kengayishning o’zgarish darajasi ρ=1,4…2,2 qabul qilinadi.
Issiqlik aralash usulda beriladigan siklning o’rtacha bosimi boshlang’ich bosim P_a, siqish darajasi Ɛ va termik f.i.k. ɳ_t ga bog’liq bo’lib, ularning qiymati ortishi bilan P_цning qiymatlari ham ortib boradi.
Nazorat savollari

1. 
   IYoD nazariy sikllari haqida umumiy tushuncalarni yoriting.
   
2. 
   IYoD nazariy va xaqiqiy sikllar orasidai farqlarni tushuntiring.
   
3. 
   Issiqlikning termik foydali ish koeffisienti f.i.k.haqida tushuncha beriing.
   
4. 
   Siklning nisbiy ishini tushuntiring.
   
5. 
   Issiqlik o’zgarmas bosimda beriladigan siklni yoriting (diagramma yordamida).
   
6. 
   V= const bo’lgandagi siklning termik f.i.k.ni tushuntiring
   
7. 
   Issiqlik o’zgarmas bosimda beriladigan siklni tushuntiring.
   
8. 
   O’zgarmas bosimda beriladigan issiqlikning termik f.i.k. va siklning o’rtacha bosimini tushuntiring.
   
9. 
   Aralash usulda issiqlik beriladigan siklni tushuntiring.
   
10. 
    Siqish darajasi Ɛ termik f.i.k. va bosim ortib boorish darajasini λ, dastlabki kengayish darajasi ρ tushuntiring.