Ayrim mikroblar molekulalarda shunday o'zgartirish kirita-dilarki, hosil boigan molekulyar boshqa mikroblar yoki ulaming shtammlari ta'sirida yengil parchalanadilar. Bunday <Pseudomo-nasning 2 ta shtammi ta'sirida parchalanishi misolida ko'rsatib berishga erishganlar. Toksik molekulaning kimyoviy o'zgarishining natijasi ulaming to'liq parchalanishi emas, balki detoksifikatsiyasi (zaharsizlanishi) hisoblanadi, bu jarayon molekulaning fosforillanishi, metillanishi, asetillanishi va boshqa jarayonlar orqali namoyon bo'ladi. Detoksiflkatsiyani katalizlovchi fermentlar plazmida tarkibidagi genlar bilan kodlanadi. Olimlar kuchli va ko'p ishlatiladigan gerbitsid — 2,4,5-T (2,4,5-trixlorfenoksisirka kislotasi)ni parchalovchi mikrob kulturasini olishga erishganlar. Ular tozalash stansiyalaridan bir nechta mikroorganizmlami ajratib olib, ularni organik birikmalarning plazmidasi tarkibida parchalovchi fermentlarni kodlaydigan gcni bo'lgan boshqa bakterial shtammlar bilan aralashtirganlar. So'ng aralashma faqatgina 2,4,5-T saqlangan muhitda xemostatda o'stirilgan. 10 oydan so'ng bakteriyalarning o'sish sur'ati 2,4,5-T ni parchalovchi bakteriyalar hisobiga tezlashgan. Mikroorganizmlar yordamida biomassadan energiya olish bioenergiya Yer sharining o'simlik qatlami 1800 mlrd t quruq moddani (cnergetik jihatdan 30*1021 J ga ekvivalent) tashkil qiladi. Bu ko'rsatkich foydali qazilmalarning energiya zaxiralariga mos keladi. Ma'lumki, biomassaning cnergetik potensialining aksariyat qismi inson tomonidan ishlatiladi. Quruq modda uchun biomassaning energiyaga aylanishining cng oddiy usuli yonish bo'lib, buning natijasida u issiqlik bilan ta'minlaydi, u esa, o'z navbatida, mexanik yoki elektr energiyaga aylanadi. Nam moddalarga kelsak, ular biokonversiyasining qadimgi va samarali usuli - biogaz (metan) olish jarayonidir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
