Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning 2017-yil 7-fevraldagi O‘zbekiston

n
gacha ortsa, suyuqlikdagi esa x
n+1
dan x
n
gacha 
kamayadi.
Jarayonni tahlil qilishda quyidagi taxminlarni qabul qilamiz: tarelkadagi 
suyuqlik ideal aralashtirilgan va uning konsentratsiyasi o’zgarmas x
n
ga teng; ideal 
siqib chiqarish rejimidagi suyuqlik qatlamida bug’ning konsentratsiyasi y
n-1
 
dan 
y
n
gacha o’zgaradi. 
Bug’ konsentratsiyasi y
n-1 
dan y
n
=y
np
gacha o’garishi davrida muvozanatga 
erishishi vertikal AB kesma bilan tasvirlansa, konsentratsiyasining x
n+1 
dan x
n
gacha o’zgarishi esa BD kesma bilan xarakterlanadi (3.2.6b-rasm). Shunday qilib, 
ABD pog’ona bitta nazariy tarelkada sodir bo’layotgan jarayonni ifodalaydi. 
Rektifikatsion kolonnada o’rnatish zarur bo’lgan nazariy tarelkalar sonini 
aniqlash uchun ishchi va muvozanat egri chiziqlarining A va C nuqtalari orasiga 
pog’onalar quriladi. 
Kolonnaning 
haqiqiy 
tarelkasida 
hech 
qachon 
muvozanat 
konsentratsiyasiga erishib bo’lmaydi, ya’ni y
n

np
(3.2.6d-rasm). 
Kolonnadagi haqiqiy tarelkalar sonini aniqlash uchun foydali ish 
koeffisienti qo’llaniladi. Odatda uning kattaligi tajribaviy usul bilan topiladi. 
Rektifikatsiya jarayonida massa berish koeffitsiyentini hisoblash uchun quyidagi 
tenglamalar tavsiya etiladi: 
Suyuq faza: 
𝑁𝑢
𝑑𝑠
= 540 ∙ 𝑅𝑒
𝑠
0.33
∙ 𝑃𝑟
𝑑𝑠
0.45
(3.2.11) 
Elaksimon tarelkalarda gaz fazasi uchun: 
𝑁𝑢
𝑑𝑔
= 2.5 ∙ 𝑅𝑒
𝑔
0.72
∙ 𝑃𝑟
𝑑𝑔
0.5
𝑊𝑒
−0.25
(3.2.12) 

---

58
Qalpoqchali tarelkalarda gaz fazasi uchun: 
𝑁𝑢
𝑑𝑔
= 0.265 ∙ 𝑅𝑒
𝑔
∙ 𝑃𝑟
𝑑𝑔
0.5
∙ 𝑊𝑒
−0.25
(3.2.13) 
(3.2.12) va (3.2.13) tenglamalardagi 
𝑁𝑢
𝑑𝑔
va 
𝑅𝑒
𝑔
kriteriylarda aniqlovchi 
o’lcham sifatida kapillar konstanta 𝑥 = √
𝜎
𝜌
𝑐
𝑔
hisoblanadi. 
Viber kriteriysi
𝑊𝑒 = (
𝜎
𝜌
𝑐
∙𝑔
) ∙ ℎ
𝑐𝑚
2
∙ 𝑔, 
Bu yerda, 
𝝈-sirtiy taranglik, N/m; 𝒉
𝒄𝒎
-tarelkadagi suyuqlik qatlamining 
statik balandligi, m.