69
Avtomatik rostlash – texnologik jarayonlarning tegishli parametrlarini avtomatik
rostlovchi asboblar yordamida talab qilingan sathda saqlanishini nazarda tutadi. Bu
holda odam faqat avtomatik rostlash sistemaining (ART) tо‘g‘ri
ishlashini nazorat
qiladi.
Avtomatik boshqarish – texnologik operatsiyalarni belgilangan ketma-ketlikda
avtomatik ravishda bajarilishini va boshqaruv obyektiga nisbatan bо‘ladigan
ta’sirlarning muayyan muttasilligini ishlab chiqishdan iborat.
Ishlab chiqarish jarayonlarining avtomatlashtirilishi asosan uch bosqichdan iborat
bо‘ladi:
Birinchi bosqich- bunda asboblarni mashina
va apparatlar yaqiniga
joylashtirish deyarli qiyinchiliklar tug‘dirgan. Avtomatlashtirishning bu davrida
shkalasi yaxshi kо‘rinadigan yirik о‘lchamli asboblar ishlatiladi.
Bunda bir
korpusga о‘lchash asbobi, rostlagich va topshiriq beruvchi qurilma joylashtiriladi.
Ikkinchi bosqich– ayrim jarayonlarning kompleks avtomatlashtirilishidir.
Bunda rostlash alohida shchitga о‘rnatilgan asboblar bо‘yicha olib boriladi. Yirik
о‘lchamli asboblardan foydalanish bu shchitning bir necha metrga chо‘zilib
ketishiga olib keladi va shchitni nazorat qilish qiyinlashadi, avtomatlashtirishning
bu davrida shchitdagi asboblarning hajmini kichiklashtirish
zarurati paydo
bо‘ladi. Bu masalani hal qilish uchun kichik о‘lchamli
ikkilamchi asboblar
ishlatiladi.
Uchinchi bosqich (tо‘liq
avtomatlashtirish bosqichi) –
agregat va sexlarni
yalpisiga avtomatlashtirish bilan xarakterlanadi. Bu davrning xarakterli xususiyati
shundaki, boshqarish yagona nazorat punktiga markazlashtiriladi. Shu bilan birga,
mitti ikkilamchi asboblarni ishlatish ehtiyoji paydo bо‘ladi.
Doimiy nazoratni
talab qilinadigan о‘lchash va rostlash asboblari (yirik о‘lchamli)
shchitdan
tashqariga о‘rnatiladi.