Психиканинг тараққиёти режа

Ёшдаги янгиликлар

Гўдаклик (1 ёшгача)	Бевосита эмоционал мулоқот	Мулоқотга эҳтиёж эмоционал муносабатлар
Илк болалик (1-2 ёш)	Предмет-манипулятив (ҳаракатли) фаолият	Нутқ ва кўргазмали ҳаракат тафаккури
Мактабгача ёш даври (3-6 ёш)	Ролли ўйин	Ижтимоий-фойдали, ижтимоий баҳога эга бўлган фаолиятга эҳтиёж, ўқиш-таълимга тайёргарлик
Кичик мактаб ёши (7-10 ёш)	Таълим, ўқиш	Психик жараён ва ҳолатларнинг ихтиёрийлигининг ривожланиши
Ўсмирлик даври (11-14 ёш)	Ижтимоий-фойдали меҳнатда мулоқот	Ўз-ўзига баҳо бериш, атрофга танқидий қараш, катта бўлишга интилиш, гуруҳий ҳаёт нормаларига бўйсуниш
Ўспиринлик даври (15-17 ёш)	Ўқув-касб фаолияти	Дунёқараш, эътиқод, орзу, идеал, касб қизиқиши

Ушбу жадвалда 17-18 ёшгача бўлган ривожланиш назарда тутилади, бу эса шу ёш билан психик ривожланиш тўхтайди деган сўз эмас.

Ёш даврига етуклик даври – 55-60 ёшгача, қарилик 55-60 ёшдан сўнг, бу ёш психологиясини геронтопсихология деб номланган психологиянинг соҳасида ўрганилади.


Қайтариш учун саволлар

1. 
   Нима учун элементар сезувчанликни психикани пайдо бўлишининг илк формаси дейилади? Сезувчанликни қўзғатувчанликдан фарқи нима?
   
2. 
   Ҳулқ-атвор турларининг ривожланиши даражаси билан нерв тизимининг ривожланиши орасидаги боғлиқликни тушунтиринг.
   
3. 
   Нима учун «пашша билан банкага солинган ўргимчак унга тегмайди, ахир табиий шароитда ўргимчак пашшани тутиб ейди-ку?»
   
4. 
   Нима учун қуённи «барабан чалишга», бўрсиқни «кир ювишга» ўргатиш осону, тескарисини қилиб бўлмайди? Бундан келиб чиқиб қандай хулоса қилиш мумкин?
   
5. 
   Ҳайвонларнинг интеллектуал ҳулқ-атвор турлари сифат жиҳатдан нимаси билан фарқ қилади?
   
6. 
   Нима учун чумоли ва асалариларнинг мураккаб хатти-ҳаракатларини меҳнат деб бўлмайди? Меҳнат фаолиятининг асосий жиҳатлари нимадан иборат?
   
7. 
   Инсон ва ҳайвон психикасидаги фарқ нимадан иборат?
   

1^ Леонтьев А.Н. «Проблемы развития психологии», М., 1972 г., стр. 43-46.

2^ Леонтьев А.Н. «Проблемы развития психологии», М., 1972 г., стр. 250.