Psixologiya tariyxi kk

 
ERK MAShQALASI . 
Erk haqqinda ta`liymat Aristotel` ta`repinen is-ha`reket xarakteristikasi sebepli rawajlanadi . 
Adamnin` barliq is-ha`reketleri iqtyarsiz ha`m erkli tu`rde islengen is-ha`reketler bolip bo`linedi. Erkli 
islengen is-ha`reketler keleshekke bag`darlang`an bolip, olarda aqilliq penen payda ko`riw maqseti bar. Aqil maqset 
haqqinda aylanadi U` og`an erisiwge bala ma ya yaq pa , soni esaplap shig`adi . Sonliqtan aqil joq jerde erk de joq 
(misaliU` haywanatlarda, kishkene balalarda ha`m aqili kemis adamlarda). Muqiyatli tu`rde esaplap shig`ilg`an erkli is-
ha`reket erkin ha`m juwapkerli boladi. Sol sebepten go`zzal yamasa uyat is-ha`reketler islew bizlerdin` erkimizde, 
jaqsi ha`m ayip is islewge birdey erkinlik bar bolip, olardin` psixologiyaliq mexanizmi de birdey. 
MINEZ-QULIW HAQQINDA. 
Aristotel` jannin` ku`shli is-ha`reketleri bolg`an affektlerge minez-quliqtin` turaqlig`in qarsi qoyadi. Minez-
quliq adamnin` negizin ko`rsetedi. Aristotel`adamlardin` jasina, sotsialliq jag`dayina ha`m ka`sibine qaray, olardin` 
ruwxiy qa`siyetlerine baha berdi. Minez-quliq ta`biyg`iy qa`siyet emes, al ta`jiriybeliktin` na`tiyjesi . Aristotel` o`zine 
ta`n aniqliq penen aqsu`yek adamlardin` balaliqta, erjetkende ha`m qartayg`anda qanday mizez-quliqqa iye bolg`anin 
bayanlag`an. Bul ta`liymat Aristotel`din` sha`kirti Teofrast (b.er.shekem qw0-g`hh jillar ) ta`repinen 
rawajlandirilg`an. Ol o`zinin` G`XarakteristikalarG` (Minezlemeler) degen traktatasinda q0 tu`rli minez-quliqti ayirip 
aytti. Ja`ne de, o`zi adamlardin` is-ha`reketlerinde baqlag`an minez-quliqtin` usi tu`rlerin bayanlap berdi. 
Bul bayanlamalar teren` tu`siniwshilik ha`m puqtaliq penen ayirilip turadi. Teofrast baslag`an bul da`stu`r Oyaniw
ha`m Jan`a waqit da`wirlerinde Monten`, Labryuyer ha`m Laroshfuko ta`repinen rawajlandirildi. 
Aristotel` adamnin` ha§wanatlarg`a salistirg`anda sapali qa`siyetke iye ekenin ayta otirip, adamdi 
G`ja`miyetlik tiri janG` dep ko`rsetti . Aristotel`din` jan haqqinda ta`liymati XVII a`sirge deyin ayirim o`zgerisler 
menen u`stemlik etti .