Пул, кредит ва банклар 1-мавзу. Пулнинг пайдо бўлиши, зарурлиги ва функциялари

Олтин паритети

• Пул бирлигининг қийматини олтиннинг маълум миқдорига тенглаштирилиши
• Олтин танга стандарти – 100% олтин паритет.
• Қуйма олтин стандарти – 50% олтин паритети.
• Олтин-валюта стандарти – 30%гача

Миқдорий назария

• Асосчиси – Ж. Боден (15301596).
• Асосий ғояси – баҳоларнинг ўзгариши муомаладаги пул миқдори билан аниқланади.
• Тарафдорлари - Д. Юм (17111786), Дж. Милль (17731836) (Англия), Шарль Монаскьё (16891755) (Франция)
• Пул – бу товар ва унинг баҳоси бозорда аниқланади.

Фишер тенгламаси ва номинал пул концепцияси

• М  муомаладаги нақд пул массаси;
• V  пулнинг айланиш тезлиги;
• Р  ўртача (тортилган) баҳо;
• Q  товарлар миқдори

Y, GDP
M
GDP1
M1
M (f(x)) * V (tg α)=P*Q (f(y))
α

Монетаризм – пулни олқишловчи назария

• Муомаладаги пул массасининг қатъий белгиланган ўсиш суръатларини жорий этиш ва уни Марказий банк томонидан оралиқ нишон сифатида назорат қилишнинг зарурлигини илмий жиҳатдан асослаб берилди
• Пул массасининг йиллик 3-5 фоиз атрофида ўсишини белгилаб олиш таклиф этилди.
• Муомаладаги пул массасининг ўзгаришига таъсир қилувчи омиллар ажратиб олинди.

Кейнс модели

D (M/P) =f (R,Y)
бунда,
М – пул массаси
Р – бахолар даражаси
R - фоиз ставкаси;
Y - реал даромад
Md=f(R)
M/P
R

Ўзбекистон Республикаси пул тизими элементлари

• пул бирлигининг номи;
• пул бирлигининг турлари  қоғоз ва металл пуллар;
• уларни муомалага чиқариш қоидалари;
• пул, кредит, валюта бошқарувини амалга оширувчи давлат органлари;
• нақд пулсиз тўлов айланиши ва кредит пуллар (чек, вексель) муомаласини олиб боришда давлат томонидан белгиланган шартлар;
• миллий валютани четга олиб чиқиш ва четдан олиб келиш қоидалари;
• халқаро ҳисоб-китобларни ташкил қилиш асослари;
• миллий валютани чет эл валютасига алмаштириш тартиби ва давлат томонидан белгиланган валюта курси.