Pul va banklar fanidan mustaqil ishi

Moliyaviy vositalarning ta’minot sifatiad qabul qilinishi 
Ta’minot turi  
Garov ob’ektini
baholashga  
qo‘yilgan talablar  
Qo‘yilgan 
ta’minot 
qiymatining bank 
tomonidan qabul 
 
qilish  
miqdori foizda  
Sug‘urta
polisi
(qaytmaslik 
xatari).
hujjatlar va moliyaviy hisobotlarning 
bevosita bog‘liqliligi.
Ta’minotning 
100% miqdorida
Davlat qisqa 
muddatli 
majburiyatlari.
(DQMM)
Birjadan tashqari bozorda haridor 
tomonidan 
taklif 
etilgan 
bahoning 
100%i miqdorida
Garov 
bahosining 90% 
miqdorida

---

Davlat
qisqa
muddatli 
obligatsiyalari
(DQMO)
Toshkent, Seul, Tokio, Nyu-York 
yoki Evropa Ittifoqi davlatlari fond 
birjalarida haridorlar tomonidan taklif 
etilayotgan va chet el valyutasi bilan 
belgilangan bahoning 100% miqdorida.
Garov 
bahosining 
90% 
miqdorida
Aksiyalar (birjada 
qiymatga ega
bo‘lgan)
Toshkent, Seul, Tokio, Nyu-York 
yoki Evropa Ittifoqi davlatlari fond 
birjalarida haridor tomonidan taklif 
etilayotgan 
aksiyalarning 
chet 
el 
valyutasi bilan belgilangan bahosining
Garov 
bahosining 
75% 
miqdorida
100% miqdorida.
Aksiyalar (birjada 
qiymatga ega
bo‘lmagan)
Korxona 
tashkilotlarining 
tegishli 
tarzda tasdiqlangan moliyaviy hujjatlari 
(hisobot davri va o‘tgan davrlardagi 
auditorlar 
tomonidan 
tasdiqlangan 
balansi) 
asosida 
taklif 
etilayotgan 
bahoning 100%i miqdorida.
Garov 
bahosining 
75% 
miqdorida
Tijorat 
banklaridagi sumdagi 
depozitlari
Bankning ishonchlilik reytingi (0% 
dan 100% gacha) asosida
Ta’minotning 
100% miqdorida
Tijorat 
banklaridagi valyuta 
depozitlar
Bankning ishonchlilik reytingi (0% 
dan 100% gacha) asosida
Ta’minotning 
100% miqdorida
Ta’minot turlarining baholash tamoyillari quyida o‘z ifodasini topgan.
- 
Uchinchi shaxslarning kafilligi ta’minot turi sifatida qabul qilinganda garov 
ob’ektini baholashga qo‘yilgan talab yuridik shaxslar uchun moliyaviy hisobotlar 
asosida hisob – kitoblarga asoslanishi va jismoniy shaxslar uchun doimiy daromad 
manbasiga ega bo‘lishi talab etiladi va qo‘yilgan ta’minot qiymatining bank 
tomonidan qabul qilinishi 100 foiz miqdorida bo‘lishi belgilangan;

---

- 
Bankning yoki sug‘urta kompaniyasining kafolati ta’minot turi sifatida qabul 
qilinganda garov ob’ektini baholashga qo‘yilgan talab Moliyaviy hisobot 
ko‘rsatkichlari asosida kafolatchi reyting darajasining talab darajasida bo‘lishi 
talab etiladi va qo‘yilgan ta’minot qiymatining bank tomonidan qabul qilinishi 100 
foiz miqdorida bo‘lishi belgilangan;
- 
Erkin er maydoni (bog‘ va qurilish maydonlari) ta’minot turi sifatida qabul 
qilinganda:
a) Baholovchi agent ta’minot ob’ektining bozor bahosidan 1 yil ichida 
olinadigan foizlarni chegirib tashlashi lozim, chunki ta’minot xuquqini tez 
realizatsiya qilib bo‘lmaydi. Garov ob’ektini bank hisobiga o‘tkazish va uni sotish 
yuzasidan sudning qarori chiqquncha 1 yil muddat o‘tishi mumkin.
b) Garov ob’ektini sotib olish qiymatidan (bitim 1 yil muddatdan keyin
tuzilmagan bo‘lsa) 1 yil ichida olinadigan foizlarni chegirib tashlash lozim, 
chunki ta’minot xuquqini tez realizatsiya qilib bo‘lmaydi. Garov ob’ektini bank 
hisobiga o‘tkazish va uni sotish yuzasidan sudning qarori chiqquncha 1 yil muddat 
o‘tishi mumkin.
v) bank jarayoni orqali odatiy baholash. Bunda baholash qiymatidan 1 yil
ichida olinadigan foizlarni chegirib tashlash lozim, chunki ta’minot xuquqini tez 
realizatsiya qilib bo‘lmaydi. Garov ob’ektini bank hisobiga o‘tkazish va uni sotish 
yuzasidan sudning qarori chiqquncha 1 yil muddat o‘tishi mumkin.
Bunda qo‘yilgan ta’minot qiymatining bank tomonidan qabul qilinishi garov 
bahosining maksimal 50% i miqdorida bo‘lishi belgilangan.
- Tadbirkorlik faoliyatida ishlatilishi mumkin bo‘lgan mulklar (do‘kon, sex va 
ofis binolari) ta’minot turi sifatida qabul qilinganda:
a) Baholovchi agent ta’minot ob’ektining bozor bahosidan 1 yil ichida
olinadigan foizlarni chegirib tashlashi lozim, chunki ta’minot xuquqini tez 
realizatsiya qilib bo‘lmaydi. Garov ob’ektini bank hisobiga o‘tkazish va uni sotish 
yuzasidan sudning qarori chiqquncha 1 yil muddat o‘tishi mumkin.
b) Garov ob’ektini sotib olish qiymatidan (bitim 1 yil muddatdan keyin

---

tuzilmagan bo‘lsa) 1 yil ichida olinadigan foizlarni chegirib tashlash lozim, 
chunki ta’minot xuquqini tez realizatsiya qilib bo‘lmaydi. Garov ob’ektini bank 
hisobiga o‘tkazish va uni sotish yuzasidan sudning qarori chiqquncha 1 yil muddat 
o‘tishi mumkin.
v) bank jarayoni orqali odatiy baholash. Bunda baholash qiymatidan 1 yil ichida 
olinadigan foizlarni chegirib tashlash lozim, chunki ta’minot xuquqini tez 
realizatsiya qilib bo‘lmaydi. Garov ob’ektini bank hisobiga o‘tkazish va uni sotish 
yuzasidan sudning qarori chiqquncha 1 yil muddat o‘tishi mumkin.
Bunda qo‘yilgan ta’minot qiymatining bank tomonidan qabul qilinishi garov 
bahosining maksimal 80% i miqdorida bo‘lishi belgilangan.
- Qurilish maydonlari (tadbirkorlik maqsadlariga mo‘ljallangan) ta’minot turi 
sifatida qabul qilinganda:
a) Baholovchi agent ta’minot ob’ektining bozor bahosidan 1 yil ichida 
olinadigan foizlarni chegirib tashlashi lozim, chunki ta’minot xuquqini tez 
realizatsiya qilib bo‘lmaydi. Garov ob’ektini bank hisobiga o‘tkazish va uni sotish 
yuzasidan sudning qarori chiqquncha 1 yil muddat o‘tishi mumkin.
b) Garov ob’ektini sotib olish qiymatidan (bitim 1 yil muddatdan keyin
tuzilmagan bo‘lsa) 1 yil ichida olinadigan foizlarni chegirib tashlash lozim, 
chunki ta’minot xuquqini tez realizatsiya qilib bo‘lmaydi. Garov ob’ektini bank 
hisobiga o‘tkazish va uni sotish yuzasidan sudning qarori chiqquncha 1 yil muddat 
o‘tishi mumkin.
v) bank jarayoni orqali odatiy baholash. Bunda baholash qiymatidan 1 yil
ichida olinadigan foizlarni chegirib tashlash lozim, chunki ta’minot xuquqini tez 
realizatsiya qilib bo‘lmaydi. Garov ob’ektini bank hisobiga o‘tkazish va uni sotish 
yuzasidan sudning qarori chiqquncha 1 yil muddat o‘tishi mumkin.
Bunda qo‘yilgan ta’minot qiymatining bank tomonidan qabul qilinishi garov 
bahosining maksimal 80% i miqdorida bo‘lishi belgilangan.
- 
Ijaraga beriladigan ko‘chmas mulk (turar joy) ta’minot turi sifatida qabul 
qilinganda shartnoma asosida har yili kelishiladigan ijara xaqi uzoq muddatli 
investitsiyalarning kapitalizatsiya qilinadigan foiz summasi miqdoridan kelib 

---

chiqqan holda aniqlanadi. Bunda, baholash summasi qiymatidan 1 yil ichida 
olinadigan foizlarni chegirib tashlash orqali aniqlanadi, chunki ta’minot xuquqini 
tez realizatsiya qilib bo‘lmaydi. Garov ob’ektini bank hisobiga o‘tkazish va uni 
sotish yuzasidan sudning qarori chiqquncha 1 yil muddat o‘tishi mumkin. 
(kapitalizatsiyaning bu omili rahbariyatning qaroriga asosan vaqti-vaqti bilan 
o‘zgarib turadi)
Bunda qo‘yilgan ta’minot qiymatining bank tomonidan qabul qilinishi garov 
bahosining maksimal 50% i miqdorida bo‘lishi belgilangan.
- 
Ijaraga berilgan ko‘chmas mulk (tadbirkorlik maqsadlariga mo‘ljallangan)
ta’minot turi sifatida qabul qilinganda SHartnoma asosida har yili kelishiladigan 
ijara xaqi uzoq muddatli investitsiyalarning kapitalizatsiya qilinadigan foiz 
summasi miqdoridan kelib chiqqan holda aniqlanadi. Bunda, baholash summasi 
qiymatidan 1 yil ichida olinadigan foizlarni chegirib tashlash orqali aniqlanadi, 
chunki ta’minot xuquqini tez realizatsiya qilib bo‘lmaydi. Garov ob’ektini bank 
hisobiga o‘tkazish va uni sotish yuzasidan sudning qarori chiqquncha 1 yil muddat 
o‘tishi mumkin. (kapitalizatsiyaning bu omili rahbariyatning qaroriga asosan 
vaqtivaqti bilan o‘zgarib turadi).
Bunda qo‘yilgan ta’minot qiymatining bank tomonidan qabul qilinishi garov 
bahosining maksimal 80% i miqdorida bo‘lishi belgilangan.
- 
Dastgox, uskuna va jixozlar (asosiy vositalar) ta’minot turi sifatida qabul 
qilinganda:
a) kompyuter vositalari. Sotib olish bahosi (uskuna) minus 20% yillik
amortizatsiya (eskirish qiymati) (sotib olingan yilni hisobga olgan holda).
b) ko‘chmas dastgox (uskuna). Sotib olish bahosi minus 20% yillik eskirish
qiymati.
v) transport va harakatlanuvchi vositalar. Sotib olish bahosi minus 20% (engil
transport) yoki 15% (ogir transport) yillik qiymati eskirishi.
Bunda qo‘yilgan ta’minot qiymatining bank tomonidan qabul qilinishi garov 
bahosining maksimal 80% i miqdorida bo‘lishi belgilangan.

---

- 
Zargarlik buyumlari va qimmatbaho metallar ta’minot turi sifatida qabul 
qilinganda ta’minot qiymatining bank tomonidan qabul qilinishi 60 foiz miqdorida 
bo‘lishi belgilangan;
- 
Olinishi kutilayotgan bank o‘tkazmalari ta’minot turi sifatida qabul 
qilinganda ta’minot qiymatining bank tomonidan qabul qilinishi 80 foiz miqdorida 
bo‘lishi belgilangan.

---