Пулат ишлаб чикариш


Download 63.5 Kb.
bet1/4
Sana18.02.2023
Hajmi63.5 Kb.
#1211578
  1   2   3   4
Bog'liq
1403251883 43913


www.arxiv.uz

Пулат ишлаб чикариш




Режа:

  1. Пулат ишлаб чикариш учун хом ашё.

  2. Пулат ишлаб чикаришнинг конвентор усули.

  3. Мартен усули.

1. Пулатнинг темир билан углерод котишмаси эканлиги ва унинг таркибида 2,14% гача углерод булиши маълум. Пулат хозирги замон техникасининг барча сохаларида хилма-хил деталлар, машиналар ва конструкциялар тайёрлаш учун ишлатиладиган асосий материалдир.
Техникада ишлатиладиган пулат таркибида, углероддан ташкари, бошка элементлар, кремний, маргонец, фосфор, олтингугурт ва бошка элементлар хам булади ва асосан чуяндан олинади. пулатнинг чуяндан фарки шуки, пулат таркибида углерод хам, бошка элементлар хам чуяндагига караганда кам булади. Демак, чуяндан пулат олиш жараёни чуян таркибидаги углерод ва бошка элементлар микдорини камайтиришдан иборат. хозирги вактда пулат олишнинг учта усули-конвертор, мартен ва электр усуллари мавжуд. Пулат олишнинг ана шу усуллари билан кискача танишиб утамиз.
Савол: пулат ишлаб чикариш учун хом ашёни каердан олиш мумкин? Асосий конлари каерда?
2. Конвертор усули факат суюк чуяндагина пулат олишда кулланилади. Конвертор усулининг мохияти шундан иборатки, суюк чуян конвертор деб аталадиган ва олишдан каттик киздириб олинган идишга солинади ва чуян оркали хаво хайдалади. Хайдаладиган хаво таркибидан кислрод чуяндаги углеродни ва кушимча элементларни оксидлайди (ёндириб юборади), натижада чуян таркибидаги углерод билан кушимчалар микдори камаяди ва пулат хисобланади. Конвентор 15-25 мм калинликдаги пулат листдан нок шаклида ясалган идиш булиб, унинг ички девори утга чидамли элементдан терилган. Ички деворининг калинлиги, конверторнинг сигимига караб, 74 дан 400 мм гача булади.
Конвертор урта кисмнинг сиртига пулат халка (белбог) килинган. Бу халкага иккита цанфа махкамланган, бу цанфалардан бири кавак килинган. Цанфалар фундаментга урнатилган колонналарга таяниб туради.
Конверторга хайдаладиган хаво ковак цанфа оркали хаво кутисига ва ундан фурмалар оркали конвертор ичига тишти гилдирак эса тишли рейка билан тишлаштирилган. Тишли рейка холатлантирилганда тишли гилдиракни ва у билан бириктирилган конверторни зарур бурчакка буради, тишли рейкани эса электр двигатели ёки гидравлик юритма холатга келтиради.
Конверторнинг пастки кисмида алмаштириладиган туб бор, бу туб утга чидамли материалдан ясалган булиб, ундаги каналларга махсус трубалар-фурмулалар тигиз килиб утказилган. Конвертор ичида хаво ана шу фурмулалар оркали киради.
К
Шундан кейин конвертор хаво хайдай бошланади ва айни вактда конвертор секин-аста вертикал вазиятга келтирилади. Конверторни вертикал вазиятна келтириш билан бир вактда хайдалаётган хаво босими ошириб борилади.



онвертор усулида чуяндан пулат олиш учун тишли рейка холатлантириб, конвертор горизонтал вазиятга келтирилади ва унга фурмулалар сатхидан сал пасроккача суюк чуян куйилади.
К
Конверторга хайдалган хаво суюк чуян оркали утаётганда унинг кислороди чуян таркибидаги уч-дининг маълум кисмини ва кушиммчаларини оксидлайди, натижада чуюк пулатга айланади. Шундан кейин, конвертор горизонтал вазиятга келтирилиб, хаво хайдаш тухтатилади, пулатнинг

онвертор вертикал вазиятга келганда хаво босими 2,5 кт (0,25 мн/м2) га етказилади.
кимёвий таркиби текшириб курилади ва суюк пулатга ферросилиций, ферромарганиз ва зарур булгандан Al хам кушиб, пулат оксидлантирилади, яъни Fe (II) оксиддан Fe кайтарилади ва тайёр пулат куйб олинади.
Конверторнинг ички девори 1000 дан 2000 мартагача пулат олишга чидайди, туби эса 2-30 марта пулат олингандан кейин ишга яроксиз булиб колади ва янгисига алмаштирилади. Конвертор жараёниннг икки тури мавжуд, булардан бири бессемер жараёни, иккинчиси эса томос жараёни.

Download 63.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling