Пулат ишлаб чикариш


Download 36.42 Kb.
bet2/4
Sana23.04.2023
Hajmi36.42 Kb.
#1391935
1   2   3   4
Bog'liq
Пулат ишлаб чикариш

Бессмер жараёни, 1855-1856 йилларда инглиз ихтирочиси Генри Бессемер кашф этган. Унинг мохияти куйидагича: Конверторга куйилган суюк чуян оркали хаво хайдалади. Хаво таркибидаги кислород чуяндаги углероднинг маълум кисмини ва чуянни пулатга айлантириш жараёни 3 даврга булинади.
1-даврда Fe, Si, Mn оксиди хамда шлак хисобланади. Fe нинг оксидланиши куйидага тартибда боради:



Хамма жараёнларда иссиклик ажралиб чиыкади. Бу вактда коевертор огзидан кунгир тутун чика бошлайди, кунгир тутун эса темир оксидни хосил булаётганлигини билдиради. 1-2 мин дан кейин, урнига тук сарик аланга пайдо булади. Бу аланга креминий ва Mn нинг оксидлана бошланганлигидан дарак беради.
Si ва Mn эса хам хаво кислороди, хам Fe (II) оксиддан кислород хисобига оксидланади.

Бу реакциялар натижасида хосил булган окисдлар узаро таъсир этиб шлак хосил килади.



Биринчи даври 2-3 мин давом этади, кийин иккинчи давр бошланади.
Иккинчи даврда таркибидаги углеродининг маълум кисми хам Fe (II) оксид кислороди, хам хаво кислороди хисобига оксид (ёнади):



Углероднинг оксидланишидан хосил булган СО конвертор огзидан чикаётганда атмосфера кислороди хисобига ёниб, СО2 хосил килади.

Бу реакция натижасида кузни кумаштирарли даражада ёркин аланга хосил булади. Бу аланганинг баландлиги 5 м дан ошади. 7-8 мин давом этади.
Учинчи даврда, пулат оксизлантирилади, Fe кайтарилади. Кайтарувчи сифатида Mn, Si,Al ишлатилади Mn ва Si суюк пулатга феррокотишмалар (ферромарганец, ферроцилисий) тарзида, А1 эса кукуни холида кушилади.
Онгсизлантириш шароитига караб, кайнайдиган ва кайнамайдиган пулат хисобланади.
Кайнамайдиган пулат х.к учун, ферро Mn , ферросилиций ва А1 ишлатилади ва куйидаги реакциялар содир булади:

Кайнайдиган пулат хосил килиш учун эса ферромарганецнинг узи ишлатилади ва бунда Fe суюк пулатдаги Fe (2) оксиднинг бир кисмидагина кайтарилади.
Бессемер жараёни 15-20 мин давом этади суткасига 80 мартагача пулат олиш мумкин. Камчилиги, бу усулда куп S ва P ли чуянлардан сифатли пулат олиб булмайди, шунингдек, куп (10-12%) мателл куюндига чикиб кетади.




Download 36.42 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling