Q. D. Davranov, B. S. Aliqulov nanobiotexnologiya

Immun sistemasining xatosini to‘g‘ri!ab organizmga o‘z vaqtida 
yordam berish mumkinmi? Olimlar ko‘p yillar mobaynida bu savolga 
javob berishga harakat qilib keldilar. Faqat 1975-yilda sun’iy antitanalar 
yaratildi va u immun sistemasini xatolarini qisman bo‘lsada, yumshatish 
imkonini berdi. 0 ‘sha yili bir xil yoki monoklonal antitanalar yaratish 
usuli yaratildi. Bu yangiliklari uchun 1984-yilda Milshteyn, Kyoler va 
Ernelar fiziologiya va meditsina bo‘yicha Nobel mukofotiga sazovor 
bo‘ldilar.
Olimlar yaratgan usuldan foydaianib, sun’iy antitanalarni 
qanday olish mumkin? Hozirgi vaqtda odamni immun sistemasi uchun 
dorivor preparatlar sichqonlami antitanalaridan ishlab chiqariladi.
Antitana olish jarayoni 4 bosqichda amalga oshiriladi:
1. 
Immunizatsiya. 
Antigen 
(nishon-molekula) 
laboratoriya 
sichqonlariga yuboriladi. Sichqon immun sistemasining B-limfositlari, 
mana shu antigenni tanib oluvchi va uni bloklab qo‘yuvchi antitana 
ishlab chiqaradi (130-rasm).
A n tig en
4
130-rasm. Antitana olish jarayoni l-bosqichining sxemasi.
237

---

2. 
Qo‘shilish, tanlash va ko‘paytirish. Sichqonni antitana ishlab 
chiqaruvchi B-limfotsiti (havorang) to‘xtovsiz bo'lina oladigan 
tnielomani xatarli shish hujayrasi bilan yopishadi (limon rangda), 
natijada «gibridoma» (binafsha rang) to‘xtovsiz bo‘linib turadigan va 
antitana ishlab chiqaradigan, o ‘lmaydigan hujayra hosil qiladi (131- 
rasm).
131-rasm. Antitana olish ja ra y o n i 2-bosqichining sxemasi.
3. 
Antitanalarni olinishi. Hujayra kulturasi (gibridoma) antitana 
ajratadi. Keyin ular tozalanadi va tekshiriladi. Antitanani muhim qismi 
ulami komplementarligini belgilovchi uchastka hisoblanadi (132-rasm).