Q. D. Davranov, B. S. Aliqulov nanobiotexnologiya
-rasm. Polimerlarga inkapsulatsiya qilingan tirik hujayralami
Download 7.32 Mb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- Bu kamchilikni, ya’ni elektrospinning usuli ishlatilganda, hujayralami nobud bo‘lishini qanday qilib oldini olish mumkin
|
140-rasm. Polimerlarga inkapsulatsiya qilingan tirik hujayralami
mikrofotografiyas r. 248 Buning uchun «nina ichida nina» sistemasidan foydalaniladi. Ichki ninadan muhitda suzib yurgan tirik hujayralar, tashqi ninadan esa, quyuq, o'zidan tok o‘tkazmaydigan polimer kelib tushadi. Elektr maydoniga ulanganda bir tornchi polimerni yupqa tola qilib cho‘zib olish imkoni paydo bo‘ladi. Bunda tolani ichida joylashgan va elektr maydoni ta’siriga tushgan hujayralar bir necha kun mobaynida o‘zlarining xususiyatlarini yo‘qotmaydi. Har xil tolalardan foydalanish mustahkamligi va uzoq ishlatish imkoniyati har xil bo‘lgan tolalar yaratish imkonini beradi. Kelajakda bunday tolalardan jarrohlik amaliyotida, tikish uchun iplar sifatida foydalanish mumkinligi haqida bashoratlar qilingan. Afsuski, elektro spinning usuli juda katta kamchilikka ega, ya’ni hujayralar elektr toki ta’sirida shikastlanishlari mumkin. Bu kamchilikni, ya’ni elektrospinning usuli ishlatilganda, hujayralami nobud bo‘lishini qanday qilib oldini olish mumkin? Bu muammoni yechish uchun nanotola olishni yangi usuli ishlab chiqilgan. Bu bosim yordamida nanotola olish usulidir, Bu texnologiyadan organlami regeneratsiyasi va dorilami nuqtaga yetkazish uchun sun’iy karkaslar yaratishda foydalanish mumkin. Tirik hujayra tutuvchi tola yaratish maqsadida, tadqiqotchilar 3 ta konsentrik nina bilan jihozlangan moslamadan foydalanganlar. Ninalami birinchisi (ichki nina), hujayrani ozod qiladi, ikkinchisi, ulami (hujayralami) o‘rab olayotgan polimer olib keladi va nihoyat uchinchisi, kerakli bosim bilan ta’minlanadi. Hujayralami sekinlik bilan ozod qilib, ulami yuqoriroq tezlikda chiqib kelayotgan polimer bilan o‘rab olish va atmosfera bosimiga nisbatan 2 marta yuqori bo‘lgan bosim berish orqali uzun va nafis nanotola olish mumkin ekanligi namoyish qilingan. Olinadigan nanotolani yo‘g‘on yoki ingichka bo'lishini bosim orqali boshqarib turish mumkin. Shuni ham ta’kidlash lozimki, bu usulda ishlatilgan bosim kuchi hujayrani hayotiy faoliyatiga zarar yetkazmaydi. Ushbu bobda keltirilgan materiallar asosida nanobiologiya va nanobiotexnologiya erishgan yutuqlar, tibbiyot amaliyoti uchun juda ham kerakli ekanligiga guvoh bo‘lamiz. Nanobiotexnologlami meditsina xodimlari bilan hamkorlikda olib boradigan ilmiy va amaliy tadqiqotlari yaqin kelajakda o‘z mevasini berib, ushbu kitobni kirish qismida keltirilgan onkologik va yuqumli - immun katastrofalarining oldini olish imkonini beradi degan yaxshi flkrdamiz. 249 |
