Q. X. Mah kamov, M. Abduvohidov tribotexnikadan amaliy mashgulotlar

3.3-rasm.
Yuqori tezlikdagi ishqalanishda tutashish joylarida qattiq 
jism ni erish m odeli: 
1 — erigan qatlam; 2 — qizigan qatlam;
3 — boshlang'ich haroratli qatlam.
Erish ro ‘y beradigan vaqt oralig‘i t
3
quyidagicha aniqlandi:
_ n Л
2
 ( v
3
- v 0) 
4 
a q ,
(3.6)
bu yerda, X — issiqlik o ‘tkazuvchanlik; 
v3 — erish harorati; vo — 
jismning boshlang'ich harorati; a — koeffitsiyenti; q — issiqlik oqimi.
Tutash zonada erigan qatlam ning hosil b o ‘lishi oqibatida 
ishqalanish koeffitsiyenti kamayadi va hatto gidrodinam ik ishqalanish 
yuz berishi m um kin. M asalan, o ‘qning va snaryadning tegishli 
qurilm alar stvoli bilan ishqalanish koeffitsiyentini sirpanish tezligiga 
bog‘liqligi 
f y v a f c
quyidagicha:
Sirpanish tezligi, m /s
0
85
340
720
930
fy
0,30
0,070
0,054
0,051
—
0,27
0,052
0,031
0,022
0,021

---

Bosim ortsa ishqalanish koeffitsiyenti kam ayadi, sirpanish tezligi 
va bosim ortsa yeyilish sur’ati kuchayadi (3.4-rasm ).
P..
Q10
□ 25
□0 
13] 
200 
v. м / с
3.4-rasm.
Ishqalanish koeffitsiyentini bosim va tezlikka bog'langan grafigi.
M aterial p o ‘lat 10.
1.10
3.5-rasm.
Y eyilish jadalligini tezlik va bosim ga bog'liqligi 
(m is-p o ‘lat bilan).
Yuqori tezlikda aniqlanuvchi tutashishlarda quyidagi m aterial- 
lardan foydalaniladi: volfram, m olibden, tantal, arm kotem ir, po'lat,

---