Q. X. Mah kamov, M. Abduvohidov tribotexnikadan amaliy mashgulotlar

lc/lik n in g taqsim lanish cpurasi. X b X
2
— m oy qatlam chalarini chetki
koordinatalari.
I-AM ALIY M A SH G ‘U L O T
NAM l INAVIY IS H Q A IA N IS H JU FT L IK L A R I U C H U N
M O Y LOV CH I M ATERIALLARNI TANLASH
I. IS IIN IN G MAQSADI
N iiim iiiiiv lv I'.Ik|.iI.iiiinIi j u f tlik ln r i-s ir p a n is h p o d s h i p n ik l a r i, t is h li 
u tl 
11
 i.ilii 
1
 
k ill.и In >K 11 tn c x a iii/.in liir , ila s h is h m u f la la r i h a m d a y o ‘n a l -  
l l i u v i l i i y n / a l a i
in l i nn m o y la s h m u t c r ia lla r in i n a z a r iy a s o s la n g a n  
lio k la la n la .s h n i o 'r g a m s h v a
0
‘q it u v c h i k o 'r s a t g a n m u a y y a n j u f llik  
u c h u n m o y l a s h m a t e r ia lin i ta n la s h .
2. NAZARIY Q ISM
2.1. UM UM IY M A’LUMOTLAR
Icxnologik jihozlam i loyihalashda har b ir ishqalanuvchi jufllik 
uchun с пн maqbul moylash m aterialini tanlash ulardan sam arali 
foydnlatlishni ta ’minlovchi om illardan biridir. B undan tashqari, chet

---

el firmalari yetkazib bergan texnologik jihozlar uchun tavsiya qilingan 
moylash m ateriallari ko‘p hollarda kamyob bo'lib foydalanish jara- 
yonida ularni boshqa m ateriallar bilan almashtirish zaruriyati tug'iladi. 
H ar ikkala holatda ham masala ishqalanish juftligi konstruksiyasi va 
uning ish rejirni xususiyatlaridan kelib chiqqan holda hal qilinishi talab 
etiladi. Ishqalanish juftliklarining eng ko‘p tarqalgan va xarakterli 
konstruksiyalari uchun masalani hal qilish uchun moylash materiallari 
bilan tanishib chiqam iz [8,9,10].
I. MOYLASH MATERIALLARI
Turli sirpanish qism larda ishlatiluvchi m oylar guruhlarining eng 
m uhim lari quyidagilardir.
1. U m um iy qo'llaniladigan qo'shim chasiz industrial m oylar 
(G O S T 20799-75). Bu m oylar aniqlik va ishlatilish talablari yuqori 
bo'lm agan ishqalanish qism larida ishlatiladi va ularning eng ko‘p 
qo'llaniladiganlari quyidagilardir: I-5A, I -
8
A, I-12A, I-20A, I-30A,
1-25A, I-40A, I-70A, I-100A. Bu qatordagi m oylam ing 50°C haro- 
ratdagi qovushqoqliklari 4 m m
2
/C ° dan 118 m m
2
/C ° gacha diapa- 
sonda yotadi va ular qatorda qovushqoqlik o ‘sib borishi tartibida 
joylashgan. Turlardagi raqam lar qovushqoqlikni ko'rsatadi.
2. IG P seriyasidagi moylar (TU 38100413-78). Bu m oylar juda 
yaxshi tozalangan bo'lib, 50°C haroratdagi qovushqoqligi 2-190 m m
2
/C ° 
diapazonda o'zgaradi. Bu moylarga oksidlanishga, yeyilishga va 
ko'piklanishga qarshi qo'shim chalar qo'shilib, ular past yuklamali 
tishli uzatm alar va boshqa oksidlanishga qarshi yuqori talablar 
qo'yiladigan qism larda qo'llanishga m o'ljallangan. Asosiy markalari: 
IG P -2 , IG P -4 , I G P -
6
, I G P - 14, IG P -1 8 , IG P -3 0 , IG P -3 8 , IG P-49, 
IG P -7 2 , IG P -118, 1GP-152, IGp-182. Turlardagi raqam lar qovush­
qoqlikni ko'rsatadi.
3. IG Sp seriyasidagi moylar (TU 38101238-78). IG P seriyasidagi 
m oylardan qattiq tishlashib qolish qarshi qo'shim cha borligi bilan 
farq. qiladi va 50°C dagi qovushqoqligi 18 va 38 m m 2/ C bo'lgan 
(IG S p -18 va IG Sp-38) ishlab chiqariladi. Q attiq tishlashib qolish 
xavfi bo 'lgan m as’ul gidroyuritm alarda ishlatiladi. Turlardagi raqam lar 
qovushqoqlikning kattaligini ko'rsatadi.

---

4. IN Sp seriyasidagi m oylar (TU 3810672-77). Bu m oylarga ish­
qalanish, qattiq tishlashib qolish va ko‘piklanishga qarshi stabillovchi 
va adgezion qo'shim chalar q o ‘shilib ularning alohida xususiyatlaridan 
biri yuqori siltanishga qarshi xususiyatlaridir. Asosiy turlar: IN Sp-20, 
INSp-40, IN Sp-65, IN Sp-110 bo‘lib, raqam lar qovushqoqlikni k o 'r­
satadi.
5. IG N S p seriyasidagi m oylar (TU 38101798-79). Bu m oylar 
INSp seriyasidagi m oylar kabi kulachokli va xrapovikli m exanizm lar, 
tishli va past yuklam ali chervakli uzatm alar, sirpanish va dum alanish 
yo'naltiruvchilari, shuningdek, um um iy bakdan ta ’m inlanadigan gid- 
ravlik tizim lar uchun ishlatishga m o‘ljallangan. Qovushqoqliklari 50°C 
haroratda 20 va 40 m m 2/ C bo'lgan IG N S p -20 va IG N S p -4 0 turlari 
ishlab chiqariladi.
ft. ISP seriyasidagi m oylar (TU 38101293-78). Bu industrial 
moylarga qattiq tishlashib qolish, ishqalanish va yeyilishga qarshi 
xiisusiyntlarini yaxshilovchi qo'shim chalar qo'shilgan bo'lib kinem atik 
qovulhqoqliklari 23, 65, 118 m m
2
/C ° diapazonda o'zgaruvchi ISP-25, 
ISP (»5, IS P -110 markalari ishlab chiqariladi va tishli uzatm alar va 
ynssi ishqalanish yuzalarini moylashga m o'ljallangan.
7. I RP seriyasidagi moylar (TU 38101451-78). Bu m oylar sanoat 
jlho/larining o 'rtach a yuklamalik qism larini, tishli uzatm alarni m oy- 
limli uchun tno'ljnlliiugiin bo'lib qovushqoqligi 50°C da 40, 75 va 150 
m m V
1
b o ig a n IK,. 40. IK,. 75, va IK,»-150, turlari ishlab chiqa-
■
il.t.ll vu t|iiiiiq Ihliliulilb qolish, ishkalanish va oksidlanishiga qarshi 
(|
0
'»Н!тсНй
1
йГ|(й сцп
M
H P seriyasidagi moylar (TU 38101292-79). Ular yuqori qo-