Q. X. Mah kamov, M. Abduvohidov tribotexnikadan amaliy mashgulotlar

f L
1
1 Х Ч A M kXX NJ
j r , , Drosellar
a 0
a И
2.2-rasm. Gidrostatik tayanchning ishlash chizmasi.
G idrodinam ik m oylanish m exanizm ining yassi tayanch (2.3- 
rasm) va val tayanchlari (sirpanm a podshipnik)da hosil b o ‘lishi (2.4- 
rasm) nazariyasini 1883-yilda N .P .Petrov isbot qilgan. Plastina A-A 
q o ‘zg‘almas tekislik V-V ga nisbatan burchak ostida v tezlik bilan 
harakat qiladi. Plastina va tekislik oralig‘i qovushqoq m oy bilan 
to ‘lgan. M oyning A-A plastinani h o ‘llagan qatlam i qovushqoqlik 
ishqalanish kuchlari tufayli urinm as ostidagi m oy qatlam ini ham
harakatlantiradi. Shu tarzda harakat qatlam dan qatlam ga o ‘tadi, faqat 
V-V tekislikni ho'llagan m oy qatlam i harakatlanm aydi. N atijada, moy 
ponasim on b o ‘shliqqa kirib unda bosim hosil qiladi. Ponasim on 
b o ‘shliqda bosim pona uzunligi bo'yicha bir xil b o ‘lmaydi, bo'shliqqa 
kirish va chiqish joylarida moy atm osfera bilan tutashgani uchu n u 
bilan bir xil bosimga ega bo'ladi.
Sirpanm a podshipniklarda teshik diam etri val sapfasi diam etridan 
katta b o ‘lganligi uchun ular orasida o ‘roqsim on tirqish mavjud bo'lib, 
val aylanganda qovushqoqlik kuchlari tufayli m oy bu oraliqqa kiradi, 
natijada, bosim ortib sapfa vkladishdan ajraladi. G idrodinam ik m oy­
lanish tebranm a va tebranm a-sirpanm a harakatda ham hosil bo'lishi

---

m umkin. Suyuq m oylanish amalga oshishi uchun silliq tutash yuzalar 
oralig'idagi 
m oy 
qatlam ining 
qalinligi 
suyuqliklarining 
hajmiy 
xossalari o 'rin li b o ‘ladigan qalinlikdan kam b o ‘lmasligi kerak.
2.3-rasm.
K o ‘taruvchi ш оу qatlam ining ko'taruvchi kuch hosil 
qilish chism asi.
4 nnm