Qadimgi dunyo tarixida kashfiyot, ixtiro va topilmalar Ilk Paleolit 1mln-100 ming y


Download 2.66 Mb.
Pdf ko'rish
bet21/30
Sana04.11.2023
Hajmi2.66 Mb.
#1746060
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   30
Bog'liq
6-sinf Oson qo\'llanma

muqaddas» yoki «xudolar kalomi» deb nomlashgan. 
☝ 
Misr iyerogliglari va shummer mixxat yozuvlari – RASM ko’rinishida bo’lgan. 
☝ 
Misrliklar va Xitoyliklar – iyerogliflarini yaratishgan. 
Qadimgi yunonlar bu yozuvlarni «
iyerogliflar» deyishgan («toshga 
chekilgan muqaddas bitiklar» ma'nosini anglatadi). Yozuvlar 
1
maqbaralarning devorlariga va 
2
xudolar haykallariga o'yib yozilgan. 
Yozuv uchun tosh va sopoldan ham foydalanilgan. 
Misrliklar alifbosi 750 iyeroglifdan iborat bo'lgan. Har bir so'z o'zida 
bir qancha ramzlar va timsollarni ifoda etgan. Iyerogliflarni o'rganish 
ancha qiyin ish bo'lib, savod chiqarish ko'pchilikka ham nasib 
etavermagan. Iyerogliflarni qamish qilqalam bilan papirusga, ya'ni 
papirus poyasidan ishlangan qog'ozga yozishgan. Turli rangdagi 
mineral bo'yoqlar siyoh vazifasini o'tagan. Ta'lim olayotganda 
1
sopol 
buyumlar parchasiga yoki 
2
ohaktoshga yozishgan.
Husnixat san'atini egallagan kishilar(xattotlar) yuksak saviyadagi 
ma'lumotli va savodxon kishilar sanalganlar, ular katta imtiyozlarga ega 
bo'lib, izzat-hurmatda bo'lganlar.
 
Iyerogliflar sirining kashf etilishi. Taniqli fransuz olimi Jak-Fransua Shampolyon 
1822-yilda jahonshumul ahamiyatga molik kashfiyot qildi: u birinchi bo'lib Misr matnlarini 
o'qishga erishdi. Bu kashfiyotga 
Qohira shahridan uncha uzoq bo'lmagan Rozett shahri 
yaqinidagi bir toshga chekilgan qadimgi Misr va qadimgi yunon tillarida
g i b ir xi l ma'nodagi 
bitik sabab bo'ldi. Yunon tilidan tarjima qilish qiyinchilik tug'dirmadi, matnlarni taqqoslab 
ko'rib, har bir iyeroglif anglatgan ma'noni tushuntirib berish imkoni topildi. Ana shu 
kashfiyotdan keyin papiruslarga bitilgan ko'plab matnlar, ibodatxonalar va piramidalar 
devorlaridagi bitiklar ko'p asrlik jimjitlikdan so'ng «tilga kirdi». 
☝ 

Download 2.66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   30




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling